Zo houd je nog langer plezier van je outdoor- en wintersportkleding

Een review van Desiree van Oeffelt

In december hadden we een prachtige week met winterse omstandigheden. De zon scheen, het was droog en de temperatuur kwam niet of nauwelijks boven 0. Heerlijk! Helemaal heerlijk omdat ik juist die week vrij was. Ik heb die week gewandeld op de Veluwe en in het weekend in Zuid-Limburg. Zelf was ik gekleed in vele laagjes kleding, maar als je de trotse bezitter bent van een donsjas, dan was dit de week om deze aan te trekken.

Dons is lichtgewicht en houdt lucht vast tussen de vezels die vervolgens verwarmd wordt door lichaamswarmte. Dit houdt je aangenaam warm in koude omstandigheden, terwijl het tegelijkertijd goed ventileert. De perfecte isolatielaag dus. Mits het droog blijft!

Het is een gegeven dat nat dons gaat klonteren en daardoor zijn luchtigheid, ademende eigenschappen en isolatievermogen verliest. Bovendien is het zo dat als de ademende eigenschappen worden aangetast, je donzen artikel zweterig wordt, er vormt zich vervolgens condens, waardoor het ook aan de binnenkant nat wordt. Het dons wordt zwaar en jij wordt nat en koud. Hierdoor loop je een groot risico onderkoeld te raken.

Het is dus heel belangrijk dat je voorkomt dat je dons nat wordt. Dit voorkom je door de langdurige waterafstotendheid (ofwel DWR) van je geïmpregneerde donzen product te onderhouden door tijdig te wassen met het juiste product en tijdig opnieuw te impregneren.
DWR staat trouwens voor Durable Water Repellency.

Nikwax reviewen

Een tijdje terug werd ik gevraagd de producten van Nikwax te testen en te reviewen. Een bezoek aan de Nikwax trainingscabin volgde, daarover in een volgend artikel meer, en ik kreeg een uitgebreid testpakket mee naar huis. Daar ben ik nog volop mee bezig. In mijn testpakket zit ook Nikwax Down Wash Direct en Nikwax Down Proof. Het wasmiddel en impregneermiddel voor donzen producten.

Helaas heb ikzelf geen donzen jas of slaapzak en ik heb ook niemand gevonden in mijn directe omgeving die mij hieraan kon helpen. Improviseren dan maar! Out-of-the-box denken! Het creatieve brein aan het werk zetten … of hoe je het maar noemen wilt. In mijn garage kwam ik een oud hoofdkussen met eendendons tegen. Misschien moet ik dan maar mijn eigen “jas” maken! In ieder geval iets van hetzelfde materiaal als een donsjas.

De tijk van het hoofdkussen is van 100% katoen, dus dat vond ik niet zo geschikt voor deze test. Een donsjas heeft meestal een polyester of polyamide buitenkant. Dus besloot ik het zakje waar mijn klettersteigset in geleverd werd voor de test te gebruiken. En eigenlijk ben ik ook wel nieuwsgierig naar wat er binnenin zo’n jas gebeurt. Hoe waterafstotend is de dons na een Nikwax impregneerbehandeling?

De dons uit dit oude hoofdkussen ziet er redelijk uit. Er zitten wat gebroken exemplaren tussen, maar er zal in zo’n donsjas of donzen slaapzak ook vast wel eens wat breken. Ik stop de dons in het zakje en knoop het meerdere malen goed dicht. Ik wil natuurlijk niet dat ik straks een wasmachine vol dons heb. We hebben nu een mooi donszakje die representatief is voor bijvoorbeeld een donsjas.

Wassen met Nikwax Down Wash Direct

Voordat we gaan impregneren, gaan we het donszakje eerst wassen. Het is namelijk zo dat een impregneermiddel niet goed kan inwerken op iets wat vuil is, waar bijvoorbeeld zweet in zit of andere zichtbare en onzichtbare ellende. Bovendien trekt vuil water aan, dus als iets niet gereinigd is voor het impregneren, zal het de werking van de impregnatie alleen maar tegenwerken.

Voor ik begin lees ik eerst de informatie op de fles, de informatie op de website van Nikwax en ik raadpleeg het waslabel van mijn donskussen. 
Belangrijk is het zeepbakje van je wasmachine vooraf goed te reinigen, zodat er geen zeepresten van vorige wasbeurten meer aanwezig zijn. Het zeepbakje kun je in zijn geheel uit je machine halen en afspoelen onder de kraan, gebruik eventueel een sponsje.

Daarna hup, het donszakje in de wasmachine. Normaal gesproken mag je maximaal twee kledingstukken in de wasmachine doen, maar pas op dat het niet te propperig wordt. Heb je een hele grote jas of wil je een donzen slaapzak wassen, doe dit dan op de handwas in bijvoorbeeld een badkuip en centrifugeer later in de wasmachine. Specifieke instructies staan op de fles. Voor het wassen in de wasmachine zou ik wel eerst de ritsen sluiten.

Temperatuur: Volg het waslabel – volgens het waslabel van het donzen kussen mag ik het op 40 graden wassen. 
Dosering: Voor 1 wasbeurt gebruik je 100ml Nikwax Down Wash Direct. Fles goed schudden voor gebruik. 
(Tip: de doppen van de 300ml flessen zijn precies 50ml. De doppen van de 1l flessen precies 20ml)
Wasprogramma: Was volgens het waslabel. Bij voorkeur kiezen voor een speciaal donsprogramma of een ander behoedzaam programma en centrifugeer op lage toeren!

Ken jij je wasmachine?

Ken jij je wasmachine? Ik namelijk niet. Tijd om de handleiding van de wasmachine te raadplegen. Een speciaal donsprogramma heeft mijn wasmachine niet, maar wel een programma voor stoffen die voorzichtig gewassen en gecentrifugeerd moeten worden. Het toerental kan ik hierbij reduceren. Perfect! Deze kies ik en verlaag het toerental. Start!

Impregneren met Nikwax Down Proof

Het dons is nu gewassen. We hoeven niet eerst te drogen, we kunnen gelijk doorgaan met impregneren. Zeepresten weer uit het zeepbakje verwijderen, fles weer goed schudden voor gebruik en dan mag maximaal 1 schoon kledingstuk per keer in de wasmachine volgens de informatie op de fles en op de Nikwax-website. Op de handwas impregneren kan ook, bijvoorbeeld in het geval van grote jassen of slaapzakken, volg dan de instructies op de fles.

Temperatuur: Bij voorkeur wassen op 30 graden.
Dosering: Voor het impregneren van 1 kledingstuk gebruik je 150ml Nikwax Down Proof. Fles goed schudden voor gebruik. 
(Tip: de doppen van de 300ml flessen zijn precies 50ml. De doppen van de 1l flessen precies 20ml)
Wasprogramma: Was volgens het waslabel. Bij voorkeur kiezen voor een speciaal donsprogramma of een ander behoedzaam programma en centrifugeer op lage toeren. Raadpleeg zo nodig de handleiding van je wasmachine.

Centrifugeren

Als dit programma klaar is, zijn we er nog niet. Het overtollig water moet zoveel mogelijk uit het dons. We gaan nu 3 maal centrifugeren. En omdat nat dons zwaar is, moet ook dit op een zo laag mogelijk toerental, waarbij het toerental de tweede en derde maal iets verhoogd mag worden.
Ik kies stand “centrifugeren”, verlaag het toerental naar de laagste stand en druk weer op start. Dit programma duurt 16 minuten per keer. Daarna herhaal ik dit programma nog 2 keer met een iets hoger toerental.

Drogen

Het zakje voelt na het centrifugeren een stuk lichter aan, maar het dons is nog niet droog. Het wordt aangeraden om nu te drogen in de wasdroger, want als dons te lang nat of vochtig blijft kan het volledig verpest worden en blijf je zitten met een dure waardeloze jas of slaapzak. Zonde toch?
Volg weer het waslabel en droog het artikel op een lage temperatuur tot alle klonten verdwenen zijn staat er op de fles en tussentijds het geklonterde dons opschudden. Op internet lees ik diverse berichten dat men dan schone tennisballen in de wasdroger erbij stopt voor het opschudden. Deze techniek gebruik ik nu niet, maar droog steeds een kwartier en schud het zakje steeds even op totdat ik het idee heb dat het dons goed droog is.

Het resultaat – de watertest

Nu ben ik wel heel benieuwd. We beginnen met het zakje. Dit zou dan de buitenkant van je donsjas zijn. Deze heb ik eens goed nat gesprayd met water. Niet lichtjes, maar echt even een tijdje flink sprayen. Mooie druppeltjes vormen zich op de stof (hieronder rechts). Later houd ik het zakje zelfs kort onder de kraan en het water glijdt van de stof af alsof het zakje van plastic gemaakt is, geen directe tekenen van vochtabsorptie. Als vergelijk heb ik natuurlijk ook een nat gesprayd zakje voor behandeling gefotografeerd (hieronder links).

“Een donsjas is natuurlijk geen regenjas en een DWR behandeling houdt water niet eeuwig tegen en onder bepaalde druk al helemaal niet.”

Maar nu wil ik natuurlijk ook weten wat er binnenin gebeurt als het water uiteindelijk toch door de jas heen zou komen. Want een donsjas is natuurlijk geen regenjas en een DWR behandeling houdt water niet eeuwig tegen en onder bepaalde druk al helemaal niet. Dus bevind je jezelf in een regenbui met je donsjas en het water komt uiteindelijk toch door de buitenstof heen, wat gebeurt er dan binnenin de jas?

Ik haal wat willekeurige donsveertjes uit het zakje en leg dit op het aanrecht neer. Met de plantenspuit spuit ik de dons goed nat totdat de donsveertjes met de onderkant in het water drijven. We gaan voor extreme omstandigheden! Best indrukwekkend moet ik zeggen, die mooie druppeltjes op de veertjes.

Ik ga nog een stap verder. Ik neem een stapel veertjes en spray weer flink met de plantenspuit. Qua volume zie ik nog weinig gebeuren. Ik keer de stapel donsveertjes om en spray nogmaals flink. Nauwelijks verschil. Ik keer het geheel nog eens om en spray weer flink zodat ik zeker weet dat alle dons goed nat is. De stapel is wat ingezakt, maar ik had erger verwacht en de veertjes hebben hun oorspronkelijk model nog (foto links).

Ter vergelijk heb ik ook wat donsveertjes met een normaal fijnwasmiddel gewassen, maar verder niet geïmpregneerd. Ook deze stapel spray ik met de plantenspuit, draai deze om en spray nogmaals een paar keer. Eigenlijk zie ik nu al verschil. Ik heb nu al een ingezakte stapel donsveertjes en de donsveertjes zijn volledig uit model (foto rechts). Bovendien zijn de natte donsveertjes ontzettend plakkerig geworden. Het heeft nu niet veel meer nodig om een klonterige massa te worden.

Mijn conclusie

Laat ik even voorop stellen dat dit geen wetenschappelijke test is. Slechts wat uitprobeersels van iemand die gewoon nieuwsgierig is. Maar als ik zo naar de resultaten van mijn uitprobeersels kijk, is het voor mij duidelijk dat impregneren, en vooral ook het onderhouden van de DWR heel zinvol is. De buitenstof blijft langer droog en de dons binnenin lijkt langer zijn vorm en luchtigheid te behouden, zelfs als het nat is, en daardoor ook langer zijn isolerende eigenschappen.

De kans dat je donsjas een regenbui overleeft is ook groter zolang het water geen vat krijgt op het dons. Nadat je donzen product nat geworden is, is het natuurlijk wel zaak deze te drogen zodra het kan.

Na impregnatie met Nikwax Down Proof kun je je jas of slaapzak overigens een aantal keer wassen met Nikwax Down Wash Direct zonder nogmaals te impregneren. Wassen is belangrijk omdat vuil water aantrekt en dat willen we niet. En zweet valt dus ook onder het kopje “vuil”. Dus absorbeert je donsartikel water, probeer het eerst te wassen met Nikwax Down Wash Direct.

Nikwax Down Wash Direct onderhoudt en herstelt de DWR bescherming van je product. Door gebruik slijt je DWR bescherming na verloop van tijd. Dus helpt wassen niet voldoende, dan moet je opnieuw impregneren. Was overigens niet met een normaal wasmiddel, want dit tast de beschermende eigenschappen van je donsjas of donzen slaapzak aan.

Waarom Nikwax?

Producten van Nikwax zijn op waterbasis, milieuvriendelijk en volledig afbreekbaar, er worden geen drijfgassen gebruikt en de producten zijn nooit op dieren getest.

De waterafstotende moleculen van Nikwax zorgen tevens voor een ademend product. Het versterkt de trekkracht van het materiaal waardoor je product langer mee gaat. En door de rekbaarheid van de Nikwax behandeling kan het meerdere wasbeurten weerstaan en blijft de behandeling actief, waar behandelingen van concurrenten na iedere wasbeurt opnieuw aangebracht moeten worden. Klik hier voor meer informatie.

Nikwax heeft geen warmte nodig om de waterafstotende functie te activeren, dus is ook ideaal voor artikelen die niet in de wasdroger mogen. Hierdoor bespaar je stroom en is het dus beter voor het milieu en je portemonnee, omdat je wasdroger niet persé aan hoeft. (dons is natuurlijk een uitzondering vanwege de kwetsbaarheid door water)

De flessen zijn overigens gemaakt van gerecycled plastic, die vervolgens weer 100% recyclebaar zijn. Hiervoor is gekozen omdat het minder impact heeft op het milieu dan de alternatieven zoals glas. Er wordt uiteraard constant gezocht naar opties om de impact op het milieu te verminderen.

Nikwax gebruikt geen fluorkoolstof (PFC) en heeft dit ook nooit gebruikt!

Even kort: Wat is PFC?
PFC is de afkorting voor Perfluorinated Compound, dit zijn scheikundige verbindingen die in ieder geval een koolstof en fluorverbinding bevatten. PFC heeft een zeer goede vuil-, vet- en waterafstotende werking (vandaar dat het o.a. veel gebruikt wordt in outdoorproducten en DWR behandelingen), maar is daarentegen niet afbreekbaar.

Alleen verbranding op hoge temperatuur kan PFC vernietigen. Daardoor blijft het definitief in het milieu achter, maar ook in ons lichaam. (Je koekenpan met teflon anti-aanbaklaag bijvoorbeeld bevat PFC) Het is bekend dat PFC een negatieve invloed heeft op de voortplanting en het veroorzaakt mogelijk kanker bij zowel mensen als dieren. PFC’s zijn zelfs in verband gebracht met beschadigde immuunsystemen bij kinderen. Hier moeten we dus vanaf!

Verder is Nikwax een open en eerlijk bedrijf die zich op veel vlakken inzet om de duurzaamheid te verbeteren, de milieu-impact te verminderen, campagne voert om het milieubewustzijn bij mensen te vergroten en ga zo maar door. Op de website van Nikwax kun je uitgebreid lezen wat voor een bedrijf Nikwax is en waar Nikwax zich mee bezig houdt. En natuurlijk zijn de producten en hun werking hier ook terug te vinden.

---

Voor alle foto’s in dit artikel geldt: © Desiree van Oeffelt