Winterverwachting 2024-2025. Een koude en sneeuwrijke winter?

De herfst loopt geleidelijk ten einde en afgelopen tijd kregen we te maken met de eerste winterse perikelen van dit najaar. Is dit het startschot van een koude en sneeuwrijke winter waar jij als lezer waarschijnlijk op hoopt of hoeven we daar niet op te rekenen? Zo ver vooruit is dat natuurlijk lastig met zekerheid te zeggen, maar toch zijn er een aantal indicatoren die iets zeggen over het verloop van de komende winter. Lees er meer over in onze winterverwachting.

Zeewatertemperatuur

Een belangrijke factor voor een lange-termijn weersverwachting is de temperatuur van de zeeën en oceanen. Zeker in het geval van aanhoudende westenwinden heeft dit grote invloed op de temperaturen op het Europees vasteland. Op dit moment is de watertemperatuur hoger dan gebruikelijk. Sterker nog; over het geheel gezien zijn de oceanen bijna recordwarm. Alleen vorig jaar was het water wereldwijd gemiddeld warmer.

De hoogste temperatuur zien we meestal in maart en april. Dit komt omdat het meeste water zich op het zuidelijk halfrond bevindt, waar het dan net zomer is geweest. We zien duidelijk dat ook de wateren rond Europa op dit moment veel warmer zijn dan normaal. Vooral de Middellandse Zee is opvallend warm met 3 of 4 graden boven het gemiddelde van deze tijd van het jaar. Dit vergroot de kans op stevige buien, zoals we recent ook in Valencia gezien hebben.

Ook voor komende winter kan het warme water consequenties hebben. Weersystemen kunnen potentieel veel neerslag naar de Alpen brengen vanwege sterke verdamping boven zee. Vooral aan de zuidflanken van de Alpen kan dat merkbaar zijn. Bij een zuidenwind is de lucht waarschijnlijk warmer dan in andere jaren, wat resulteert in een hogere sneeuwgrens dan gebruikelijk. De lagere dalen zullen naar verwachting een groot deel van de tijd groen zijn, maar hoger in de Alpen kan de vele neerslag zorgen voor een flink sneeuwdek.

Zee-ijs bedekking

Voor een andere indicatie moeten we onze blik noordwaarts richten, namelijk op de huidige ontwikkeling van het zee-ijs in het noordpoolgebied. Met een hoge oceaantemperatuur zou je verwachten dat de hoeveelheid zee-ijs achterloopt en dat is ook wat we terugzien op de kaart. Normaal gesproken ligt de grens van het zee-ijs in de buurt van Spitsbergen, maar dit jaar zien we dat het ijs zich tot ruim 500 kilometer naar het noorden heeft teruggetrokken.

Vooral de herfst is erg warm verlopen en daardoor zien we een vergelijkbaar beeld als in 2012. In dat jaar was er sprake van de laagste zee-ijsbedekking in de Noordelijke IJszee ooit gemeten. Dat heeft als gevolg dat noordenwinden deze winter minder makkelijk koude lucht kunnen aanvoeren dan in jaren met veel zee-ijs.

Sneeuwdek in het oosten

Een andere bron van kou kan continentale lucht zijn uit Oost-Europa of Rusland. Als daar eenmaal veel sneeuw ligt, kan daar zich een koude luchtbel ontwikkelen die zichzelf blijft versterken. Boven een sneeuwlaag koelt de lucht extra snel af en wordt relatief zwaar. Daardoor is de luchtmassa lastig te verdrijven en op die manier kunnen lagedrukgebieden met warme en vochtige lucht geblokkeerd worden.

Dit fenomeen wordt dan ook wel eens de “Russische beer” genoemd. Als we vervolgens met een oostelijke stroming te maken krijgen kunnen we zomaar een heel koude periode beleven. Op dit moment zien we echter dat er in Rusland minder sneeuw ligt dan gebruikelijk, dus de oostenwind zal ons voorlopig niet in een langdurige diepvries doen belanden..

Teleconnecties

Naast de actuele oceaantemperatuur, zee-ijsbedekking en sneeuwdek in Rusland zijn er nog aanwijzingen te vinden in zogenaamde teleconnecties. Dit zijn verbanden tussen bepaalde klimaatafwijkingen en het weer dat daarmee samenvalt duizenden kilometers verderop. Een voorbeeld daarvan is El Niño, waarbij een lokale opwarming in de Stille Oceaan bij Peru verstrekkende gevolgen kan hebben voor het weer wereldwijd.

De invloed van El Niño op het weer in Europa is beperkt, maar de NAO is een teleconnectie die meer verband houdt met onze regio. Een positieve NAO-index betekent dat de druk rond de Azoren hoger is dan bij IJsland. In dat geval zijn westenwinden dominant waarbij we vaak te maken hebben met mild en nat weer. Bij een negatieve NAO-index is dit omgedraaid en is de kans op winden uit andere richtingen groter. Dit vergroot de kans op een winterse periode.

Afgelopen week zagen we een negatieve NAO-index. Door een hogedrukgebied in de buurt van Groenland en lage druk boven Scandinavië kwam er een noordwestelijke stroming op gang en dit heeft ons in Nederland winterse taferelen opgeleverd.. Komende tijd wordt de NAO weer iets neutraler, waarmee we het winterse weer kwijt gaan raken. Zoals in de grafiek te zien, kan de NAO-index van week tot week sterk veranderen en we weten dus nog niet hoe die komende maanden zal uitpakken.

De seizoensmodellen

Als we naar de weerkaarten kijken met temperatuurafwijkingen voor de maanden december, januari en februari valt het op dat de kaart nogal rood gekleurd is en dat is niet vreemd als we alle hierboven beschreven indicatoren in het achterhoofd houden. Nergens op de kaart is een regio te bekennen waar kouder weer dan normaal verwacht wordt. De neerslagkaart geeft aan dat Nederland op de grens ligt van natte weersomstandigheden ten noorden van ons en wat droger weer ten zuiden van ons. De Alpen lijkt qua neerslag een vrij gemiddelde winter tegemoet te gaan.

Deze kaarten suggereren een vrij dominante westcirculatie, waarbij de lagedrukgebieden vaak net ten noorden van ons land overtrekken. Wanneer de straalstroom en bijbehorende lagedrukgebieden een keer wat zuidelijker koersen, komen we tijdelijk in wat koudere lucht terecht met kans op wat winterse buien. Veel langer dan een week zal zo een periode waarschijnlijk niet duren. De “Russische beer” blijft thuis als het aan deze kaarten ligt, waarmee we dus geen langdurige winterse periode hoeven te verwachten.

Winters in de toekomst

Het vooruitzicht van komende winter is er niet een waar de sneeuwliefhebber vrolijk van wordt en dat past in de trend die de afgelopen jaren is ingezet. In de Alpen worden de milde winters ook gevoeld en daarmee komt de wintersport onder druk te staan. In de Franse Alpen sluiten de eerste skigebieden inmiddels al hun deuren. Dit is iets wat we wellicht vaker gaan zien komende jaren, vooral in de wat lager gelegen gebieden.

Hier zal de vakantie in de bergen opnieuw moeten worden uitgevonden, waarbij skiën meer gezien moet worden als een mooie bijkomstigheid bij een winterse uitspatting dan als gegarandeerde activiteit. De hogere gebieden in de Alpen blijven voorlopig nog sneeuwzeker genoeg, dus op iets beperktere schaal blijft wintersport zeker doorgaan de komende jaren.

Gelukkig blijft het weer altijd weer voor verrassingen zorgen die de langetermijnmodellen niet in de smiezen hebben. We houden het weer van dag tot dag in de gaten en blijven jou als lezer uiteraard op de hoogte houden. Meer wintersportnieuws lees je op Snowrepublic.nl

Bronnen: NOAA | National Center of Snow and Ice Data Center | Climate reanalyzer | Rutgers climate lab | ECMWF

---

---