Winterverwachting 2018-2019: Watertekort voor kunstsneeuw?

Na een sneeuwrijke winter volgde een bijzonder warm en droog voorjaar die de  sneeuw snel deed verdwijnen. Ook daarna met de warme en droge zomer was het geen goed jaar voor de gletsjers. Daarbij zorgde de droogte voor een tekort aan water en werd het leger ingezet om vee van water te voorzien. Op de nationale feestdag in Zwitserland op 1 augustus gold een vuurwerkverbod vanwege het grote gevaar op bosbranden. Inmiddels komt de winter steeds dichterbij en ook de herfst is tot nu toe extreem droog. Wij kregen de vraag of er door deze langdurige droogte straks wel genoeg water is voor het maken van kunstsneeuw in skigebieden? 

Dat het droog is in de Alpen merken wij ook in Nederland. Op dit moment heeft de Rijn waar deze Nederland binnenstroomt de laagste waterstand ooit bereikt. Voor de landbouw en scheepvaart levert dit veel problemen op. Ook in de Alpen zien we de gevolgen van het droge voorjaar, zomer en herfst al goed terug. Deze week kwamen de eerste berichten over de status van de gletsjers dit jaar. Die zijn dit jaar weer hard gesmolten, ondanks de sneeuwrijke winter.

Inmiddels komt het winterseizoen steeds dichterbij en worden de sneeuwkanonnen weer op hun plek gezet. Vorig weekend zagen we dat de skigebieden in Kitzbuhel en Livigno al opengingen. Dat ze al zo vroeg opengingen kon omdat ze gebruik maken van ‘snow farming’. Met snow farming wordt sneeuw van afgelopen winter opgeslagen om aan het begin van het nieuwe seizoen weer te kunnen hergebruiken. Het voordeel van snow farming is dat het geen extra water kost en relatief weinig energie in vergelijking met kunstsneeuw. Het is een relatief duurzamere methode, hoewel het er wel gek uit kan zien met deze hoge temperaturen.

Bij kunstsneeuw daarentegen wordt veel meer water en energie gebruikt. Het maken van kunstsneeuw is erg belangrijk aan het begin van het winterseizoen. Sommige gebieden kunnen niet meer zonder. De afgelopen jaren wordt er fors geïnvesteerd in sneeuwzekerheid van skigebieden.

Kou is een ding, maar water is minstens zo belangrijk om kunstsneeuw te maken. Om een idee te geven; voor het produceren van 1 kubieke meter kunstsneeuw is maar liefst 400 liter water nodig is. Dat is veel meer dan wat er in 1 kubieke meter verse sneeuw zit. Daarbij gaat ook een deel verloren door verdamping en doordat de aanvoerleidingen naar de machines vaak kunnen lekken. Bovendien levert het een verandering op in de waterbalans. Als je water van elders haalt wordt het op die plek droger. Op de skipistes is juist meer water dat er anders niet zou zijn. Dat komt vervolgens ook allemaal weer naar beneden als het gaat smelten.

Sommige kunnen zich de winter van 2016 vast nog herinneren. De start van de winter in 2016 was een van de zonnigste en droogste uit de meetgeschiedenis. Veel skigebieden worstelden met het maken van kunstsneeuw en hadden moeite alle piste wit te houden. Van een witte kerst was in veel gebieden geen sprake. Ook op Google Maps in de Dolomieten zijn de witte linten van skipistes gemaakt door kunstsneeuw goed terug te zien.

Is er dit jaar genoeg water voor het maken van kunstsneeuw?

We stelden deze vraag aan een aantal onderzoekers van het SLF instituut in Davos.
Het antwoord bleek minder voor de hand te liggen en niet iets waar je een direct antwoord op kan geven.

Of een skigebied voldoende water heeft, hangt sterk af van de lokale omstandigheden en waar ze het water vandaan halen om sneeuw te maken. Denk aan stuwmeren, grondwater, rivieren, meren en hoeveel hebben ze nodig om alle pistes te besneeuwen.

Natuurlijk kunnen warme en droge weersomstandigheden van invloed zijn op de watervoorziening. Denk aan de grondwaterspiegel of de waterstand van meren, maar ook – misschien nog belangrijker – de natheid van de winter speelt een belangrijke rol. De laatste winter was sneeuwrijk in de meeste delen van Alpen. Dit betekent dat er veel smeltwater beschikbaar was dat in de winter verzameld kon worden in stuwmeren voor het maken van sneeuw komende winter. Maar er zijn gebieden die altijd problemen hebben met de watervoorziening, vooral in droge jaren.

In Zwitserland heeft ongeveer 30% van de skigebieden geen lokale waterreservoirs (stuwmeren), wat betekent dat ze hun water voornamelijk uit natuurlijke bronnen halen (beken, bronnen, rivieren, drinkwatervoorziening). Het onttrekken van water uit natuurlijke waterbronnen is een belangrijk punt van discussie en de hoeveelheid water  wordt wettelijk gereguleerd. Als de kritische hoeveelheid wordt bereikt, mogen skigebieden geen water meer uit deze plaatsen halen, totdat de situatie weer is verbeterd. Vanwege de droogte dit jaar, zullen sommige gebieden zeker hun limiet bereiken met technische sneeuwkanonnen, vooral de droge gebieden (Inner-Alpine gebieden).

Skigebieden met grote stuwmeren zullen in deze situatie zeker in het voordeel zijn. In het geval van kleine meren moeten ze meerdere keren per jaar worden aangevuld. Het probleem van deze aanvulling treedt ook zeker op, omdat het water vaak van de natuurlijke bronnen naar deze meren wordt gepompt.

Een eerste onderzoek laat zien dat er problemen verwacht kunnen worden bij het maken van kunstsneeuw. Bijna 25% van de skigebieden heeft aangegeven dat zij problemen verwachten bij het produceren van kunstsneeuw door waterschaarste. Dit is iets wat in het algemeen geldt en nog niet eens specifiek voor komende winter.

Hoe dan ook verbruiken sneeuwkanonnen veel water. Hoeveel precies is niet direct te zeggen en verschilt per gebied. Er zijn weinig openbare gegevens beschikbaar. Elk skigebied bepaalt dit zelf en het wordt vaak ook beschouwt als bedrijfsgeheim. Als ze veel water verbruiken zullen ziet niet hardop roepen.

Kunstsneeuw is vooral bedoeld het winterseizoen op te rekken en voor de mensen die hun vakantie voor een bepaalde periode hebben geboekt. Bijvoorbeeld voor Nederlanders die graag in de kerstvakantie willen skiën. Normaal valt de meeste sneeuw pas later in het seizoen. Voor de mensen die dichterbij de Alpen wonen is de behoefte aan kunstsneeuw minder groot. Zij zullen vaak pas gaan skiën als de echte sneeuw is gevallen.

Voor de komende dagen is de verwachting dat er eindelijk weer neerslag gaat vallen in de Alpen. Wie weet is dit het einde van een lange droge periode.

Meer willen weten over de zomer van 2018 en wat we deze winter 2018-2019 kunnen verwachten? Lees hier ook:
– The Never Ending Summer – door Lars van Galen
en de uitgebreide – Winterverwachting 2018-2019 –

Overige bronnen en meer informatie:
Sneeuw op bestelling, Sneeuwkanonnen vreten stroom en drinkwater, sneeuw in de bergen, meer dan witte massa

Roy Molenaar

Roy is afgestudeerd aan de Wageningen Universiteit. Als Bachelor heeft hij de opleiding Bodem, Water & Atmosfeer gedaan. Tijdens de Master heeft hij zich verder gespecialiseerd in de richting van hydrologie en meteorologie. Bovendien heeft hij ook veel vakken in Noorwegen gevolgd en onderzoek gedaan op Spitsbergen. Voor Alpenweerman schrijft Roy weerberichten voor de Alpen, geeft lezingen over het weer en maakt skireviews voor skigebieden.

Advertentie

Klik hier voor meer informatie voor een actieve vakantie in Innsbruck en omgeving

---