Inversielaag

Doordat koude lucht zwaarder is dan warme lucht, dat wil zeggen een hogere dichtheid, heeft koude lucht de neiging om te dalen terwijl warme lucht de neiging heeft te stijgen. Normalitair leidt dit tot een zekere circulatie waarbij koude lucht aan de grond wordt opgewarmd en warme lucht op grotere hoogte afkoelt. In sommige situaties krijgt de koude zware lucht de kans niet om op te warmen en blijft op lagere hoogte hangen.

Een inversie treedt in Nederland vaak ’s zomers op, bij windstil en onbewolkt weer gedurende de nacht. In dit geval komt het doordat de bodem dan sterk afkoelt en de lucht hierboven warm is na een warme dag. In Azië koelt het land ’s winters enorm af waardoor ook vaak een inversielaag kan ontstaan. Op bergtoppen van 1500-2000 meter kan het in Siberië soms tot 20 graden warmer zijn dan in de dalen als daar een inversielaag blijft hangen.

Een inversielaag kan zichtbaar worden bij een rookpluim uit een schoorsteen. Doordat de warme lucht uit de rookpluim een relatief warme luchtlaag tegenkomt, stijgt de rookpluim niet verder en verspreidt de rook zich horizontaal. Men ziet dan een verticale rookkolom, die zich plotseling op een bepaalde hoogte horizontaal uitbreidt, alsof de pluim bij een glazen plafond is aangeland. Smog treedt daardoor met name op ten tijde van een inversie.

Een eigenschap van een inversielaag is dat geluid daar tegen gereflecteerd wordt. Bij een inversie is geluid daardoor op aanzienlijk grotere afstand hoorbaar dan zonder inversie. In de duivensport kan inversie aanleiding zijn voor oriëntatieproblemen bij duiven waardoor verliezen ontstaan. Luchtvervuiling blijft door inversie in de winter boven de grotere Siberische en Noord-Chinese steden hangen, wat grote smogproblemen geeft.