Alpenklimaat

Een gedetailleerde beschrijving van het klimaat van de Alpen kan moeilijk worden gegeven, omdat de plaatselijke invloeden heel sterk zijn. Deze hangen van verschillende omstandigheden af, zoals de hoogte, de ligging, in een dal of tegen een helling, waarbij het verder van belang is of het dal noord-zuid, dan wel oost-west loopt en in welke richting de helling ligt. Als gevolg van zo veel uiteenlopende situaties kunnen de klimaten van dicht bij elkaar liggende plaatsen sterk verschillen. Toch kunnen wel enkele redelijke algemeen geldende klimatologische kenmerken worden gegeven.

’s Winters bevindt zich boven de Alpen veelal een gebied van hoge luchtdruk, dat in het algemeen wordt versterkt door de lage temperaturen in het gebergte. Onder deze omstandigheden vindt, vooral gedurende de nacht, door uitstraling sterke afkoeling plaats, vooral in de dalen. Daardoor komt het, dat de temperaturen daar dan belangrijk lager zijn dan op enige hoogte langs de hellingen. Door de lage temperaturen ontstaan in die dalen dan vaak mist en laaghangende wolken, terwijl de hoger gelegen gedeelten van de hellingen en ook de toppen geheel vrij van wolken zijn. Dit is o.a. een gevolg van de dalende beweging die de lucht in een hogedrukgebied gewoonlijk ondergaat.

In de zomer hogedruk in het noorden

In de zomermaanden ligt de hoge druk in het algemeen iets verder naar het noorden. Door de zonnestraling bereikt de temperatuur in de dalen, vooral in die welke naar het zuiden open liggen, althans overdag hoge waarden, terwijl het langs de hellingen betrekkelijk koel blijft. De atmosfeer wordt daardoor onstabiel, warme lucht stroomt tegen de hellingen omhoog en als gevolg daarvan vormen zich langs deze hellingen en om de toppen wolken, die eventueel kunnen uitgroeien tot cumulonimbus (een grote stapelwolk) waarin buien en onweer tot ontwikkeling komen, die na enige tijd ook tot de dalen kunnen doordringen.

Uit het bovenstaande volgt, dat ’s winters op grote hoogte in het algemeen meer zonneschijn zal worden aangetroffen dan in de dalen, terwijl ’s zomers juist de hoger gelegen plaatsen de minste zonneschijn zullen hebben. Lente en herfst vormen overgangsjaargetijden waarin er weinig verschil tussen hoog en laag gelegen plaatsen bestaat wat de zonneschijnduur betreft.

Met betrekking tot de temperatuur kan men stellen, dat het 0,58 °C kouder wordt per honderd meter hoogtetoename.

Met betrekking tot de temperatuur kan men stellen, dat het 0,58 °C kouder wordt per 100 m hoogtetoename. Op 1000 m hoogte hebben ca. 200 dagen per jaar een gemiddelde temperatuur van ten minste 5 °C, terwijl op 2000 m hoogte dit nog bij ca. 125 dagen het geval is.

Storingen

Neerslag is meestal gebonden aan storingen, die hetzij ten noorden, hetzij ten zuiden van de Alpen van west naar oost trekken. Een gevolg hiervan is, dat de totale neerslag in deze richting in het algemeen afneemt. Door stuw valt de neerslag vooral tegen de berghellingen, met name tegen de noord- en zuidhellingen. De dalen en speciaal de lengtedalen zijn daardoor relatief droog. De minste neerslag valt in het dal van de Rhône, minder dan 600 mm per jaar.

Tegen de hellingen van de Walliser Alpen, op een afstand van ongeveer dertig kilometer wordt ongeveer de grootste neerslag uit het gehele gebied aangetroffen, ruim 3200 mm. In hoeverre de neerslag als sneeuw of als regen valt, hangt geheel af van de temperatuur.

Tegen de hellingen van de Walliser Alpen, op een afstand van ongeveer dertig kilometer wordt ongeveer de grootste neerslag uit het gehele gebied aangetroffen

In de zomer bestaat de neerslag vaak in de hogere niveaus uit sneeuw, beneden uit regen. In het zuidelijk gedeelte van de Alpen valt de neerslag vooral in de vorm van hevige buien met een maximum in het najaar. In het noordelijk gedeelte is de neerslagintensiteit gewoonlijk kleiner maar duurt de neerslag langer, met name gedurende de winter. Hoewel in de zomer ook daar buien voorkomen, is de veranderlijkheid van de neerslag van jaar tot jaar er toch gewoonlijk kleiner dan in het zuiden.

Wind

De winden zijn in de Alpen in het algemeen zwak. Plaatselijk kan echter de lucht met grote snelheid over de passen en door gunstig gelegen dalen stromen. Een bekend voorbeeld is de Tauernwind, een koude noordelijke wind ten noorden van Lienz. Overigens treft men in de dalen gewoonlijk een dagelijkse gang van de windrichting aan, waarbij de lucht overdag dalopwaarts stroomt en ’s nachts in de tegengestelde richting. Een opvallend windverschijnsel is de föhn, die als warme valwind grote snelheden kan vertonen en in het algemeen een sterk buiig karakter heeft.

Tijdens föhnsituaties ontwikkelen zich aan de lijzijde van de bergruggen vaak de zogenaamde lenticulariswolken, die gewoonlijk neerslag binnen 24 uur aankondigen

Men kan onderscheid maken tussen noordföhn en zuidföhn, resp. een noordelijke wind die vooral in de zuidelijke en een zuidelijke wind die vooral in de noordelijke Alpendalen voorkomt. De laatste is het meest opvallende verschijnsel omdat hij tot de sterkste temperatuurstijgingen aanleiding geeft, vaak 10 °C binnen 24 uur, in extreme gevallen zelfs meer dan 20 °C. Noordföhn is in het algemeen iets frequenter dan zuidföhn.

Zo komt de eerste plaatselijk in de zuidelijke Alpen op ruim zeventig dagen per jaar voor, terwijl zuidföhn gewoonlijk op dertig tot vijftig dagen per jaar wordt waargenomen. Föhn komt het meest in het voorjaar voor, ongeveer 35% van het totaal aantal gevallen. Tijdens föhnsituaties ontwikkelen zich aan de lijzijde van de bergruggen vaak de zogenaamde lenticulariswolken, die gewoonlijk neerslag binnen 24 uur aankondigen.

Klimaatscheiding

Het belangrijkste klimatologische aspect van de Alpen is zonder twijfel het feit, dat zij door hun west-oost-ligging als klimaatscheiding tussen Centraal-Europa en het Middellandse Zeegebied fungeren. Speciaal geldt dat koude (en dus zware) uit de poolstreken afkomstige lucht op haar weg naar het zuiden door de gemiddeld ongeveer 2000 m hoge muur wordt tegengehouden of althans afgeremd. Hier ligt een van de belangrijkste oorzaken voor het klimaatverschil tussen bijv. de Verenigde Staten en Zuid-Europa. Vergelijk New York en Napels, beide op ca. 41° breedte, met juli- en januaritemperaturen van 23 en 24 °C, resp. -1 en +8 °C. Voor zover koude polaire lucht toch tot het Middellandse Zeegebied doordringt, stroomt zij gewoonlijk ten westen van de Alpen naar het zuiden.


 

Advertentie

Val Thorens

Beste skioord 2023: Val Thorens

Val Thorens is zojuist voor de 8e keer uitgeroepen tot beste skigebied ter wereld. Val Thorens ligt op een hoogte van 2.300 m en is daarmee het hoogst gelegen skioord van Europa. Als eerste geopend (in november) en als laatste gesloten (in mei), biedt het skiërs een enorm speelterrein voor een onvergetelijke vakantie. Lees meer

Advertentie

SnowWorld

Wintersport in SnowWorld

Skigebied SnowWorld is hét Nederlandse skigebied met vijf skidorpen. De skiliften draaien tot ’s avonds laat en er valt voor jong en oud veel te beleven. Skiën, snowboarden, klimmen en après-skiën. Skigebied SnowWorld biedt de ultieme wintersportervaring bij jou in de buurt. Lees meer

Advertentie

Wintersportboeken

Boeken over wintersport

Of je nu nog aan je eerste afdaling moet beginnen of al een doorgewinterde liefhebber van skiën bent? Ook jij vindt hier vast het juiste boek over wintersport. Zorg dus dat je tijdens een wintersport volop van de sneeuw geniet dankzij een goede voorbereiding en inspiratie. Zo zijn er boeken over de juiste technieken en trainingen en de beste je ski-uitrusting. Bestel hier