Soms wil je meer weten dan alleen het antwoord op de vraag of je een regenjas moet meenemen of niet. Het is een bekend verhaal dat een weer-app zegt dat het volgend weekend zonnig en droog is, maar uiteindelijk is het helemaal niet zo zonnig en valt er regen. Je eerste gedachte is dat de meteorologen het weer eens niet goed hebben voorspeld. Dat is waar de weerdata vandaan komt toch?

Het blijkt dat weer-apps bijna nooit advies krijgen van meteorologen. Ook zijn er geen regels die bepalen wanneer iets een ‘ weer’ app genoemd mag worden in een Google Play of App Store. Kortom, eigenlijk is er geen betrouwbare manier voor gebruikers om gecontroleerde weerdata op je telefoon te krijgen. Minuut tot minuut verwachtingen bestaan niet en meteorologen hebben vaak niks met dit soort apps te maken.

Een selectie van een weer-apps die te vinden zijn in de iOS App Store en Google Play.

Weer-apps vertrouwen vaak alleen op algoritmen zonder toezicht van meteorologen. Het blijkt dat meteorologen de accuraatheid van weersverwachting van temperatuur en neerslag met respectievelijk 10 en 25 procent kunnen verbeteren ten opzichte van een weersverwachting van de computer alleen. Het begrijpen van weerprocessen en interpreteren van onzekerheden van een computer weersverwachtingsmodel helpt bij het maken van een nog betere weersverwachting.

Dit betekent niet dat de apps de schuld moeten krijgen dat ze er vaak naast zitten. Veel mensen zeggen vaak dat ‘die weermensen er zo vaak naast zitten’. Terwijl een goede weersverwachting opgesteld door een professionele meteoroloog juist veel vaker uitkomt.

Controle
Wie eens naar buiten gaat en wordt verrast door een regenbui en doorweekt raakt wordt soms gezien als een loser. Iedereen wil graag goed voorbereid zijn. Zo kwam het dat er steeds meer weer-apps waren, die tot 14 dagen ver in de toekomst kijken! Dit is natuurlijk complete onzin, omdat bijna al deze apps niet eens goed aangeven wat het actuele weer is, laat staan ver in de toekomst. Toch wordt het nog altijd volop aangeboden, want ondanks de onbetrouwbaarheid, geeft het op z’n minst toch een gevoel van controle. Maar eigenlijk diep van binnen weet iedereen dat dit alles (nog) niet mogelijk is.

Er zijn veel verschillende weermodellen waarvan de meeste een stuk beter zijn dan het ‘gratis’ Amerikaanse GFS model (bron: Kachelmann.de)

Gratis weer-apps
Je hebt waarschijnlijk wel gehoord dat er veel weermodellen zijn. -Hier kun je een overzicht vinden- Nu is het zo dat bijna alle apps maken gebruik van het minder goede Amerikaanse model (GFS), want deze is gratis beschikbaar op het internet. Dat is mooi voor app-makers, want die hebben dan geen bijkomende kosten. De mooiste visuele apps zijn er te vinden, het is alleen zonde dat deze niet altijd de beste data gebruiken. Er zijn namelijk heel veel modellen, waarvan de meeste soms veel beter dan het Amerikaanse model, en vroeg of laat verschillen deze enorm.

Modelvergelijking door Janek Zimmer (Kachelmannwetter.de). Regenverwachting vergeleken met de gekalibreerde regenradar. Wat opvalt is dat de modellen met een grid < 4 km het best presenteren. Het Zwitserse SuperHD model gaf in dit geval voor 1-2 juni 2018 de beste verwachting (positie, structuur en hoeveelheid).

De standaard weer-app
Veel mensen downloaden niet een weer-app, maar gebruiken de standaard weer-app op de telefoon. Met bijvoorbeeld de weer-app op je iPhone kun je de weersomstandigheden zoals temperatuur en regen zien. Niet alleen op je eigen locatie, maar op allerlei andere plekken die je handmatig kan instellen. Aanvankelijk gebruikte deze app weerinformatie van Yahoo!, maar Apple is later overgestapt naar The Weather Channel.

Eigenlijk zijn dit soort modellen niet meer dan een punt in een computer model. Apple maakt geen weersverwachtingen. Google maakt geen weersverwachtingen. In plaats daarvan kopen zij deze verwachtingen via andere organisaties. Niet alle organisaties zeggen welke weermodellen zij hiervoor gebruiken. En het is vaak onduidelijk waar de data vandaag komt.

Wat je tegenwoordig wel ziet is dat de grotere weerbedrijven afstappen van het GFS. Bedrijven die een MOS (model output statistics) gebruiken (zoals Meteogroup en Weeronline) vertonen in Nederland de beste resultaten en hun apps en site zijn erg accuraat. Bedrijven die DMO (Directe Model Output) gebruiken scoren niet best. Buienradar gebruikt voor de korte termijn GFS en Harmonie en lange-termijn verwachting het Meteoblue-model (Zwitsers), maar dat werkt niet echt lekker voor Nederland. Weerplaza gebruikt waarschijnlijk hun eigen model en daarmee zitten ze in de middenmoot. Buienalarm gebruikt Harmonie en dat is erg onbetrouwbaar gebleken (zou je niet zeggen, maar waarschijnlijk is Harmonie door zijn hoge resolutie extra grillig, terwijl een model met een lagere resolutie juist alles uitmiddelt en dus beter op de verwachting voor een specifieke plaats zit).

Gridcellen voor links het Amerikaanse GFS-model met ongeveer 150 cellen voor Nederland en rechts het gedetailleerdere Duitse ICON-EU model met ongeveer 2400 cellen voor Nederland. Een weersverwachting op locatie in je app is niet meer dan een punt in een gridcel.

Een groot deel van de weersverwachtingen in apps worden dus uiteindelijk bepaald door computermodellen, die keuzes voor het maken van een prognose niet zelf kunnen verklaren. Gebruikers hebben geen manier om te weten of hun lokale verwachting is beoordeeld door een mens. En natuurlijk zijn niet alle verwachtingen gelijk. Onderzoek van 2016 van Forecast Watch laat zien dat de weer-apps het in Europa vaak iets minder goed doen dan in de VS. Bovendien is het ook zo dat weermodellen in de wintermaanden hoger scoren dan in de zomer.

Pluimverwachting KNMI. Elke groene lijn laat een weersverwachting zien. Hoe groter de spreiding, hoe onzekerder de verwachting (bron: KNMI).

Geen idee
Een redelijk veilige verwachting is alleen mogelijk zolang alles redelijk goed overeenkomt. Bij een grote spreiding is een verwachting zinloos en kun je alleen rekenen op ruwe kansen en onzekerheden. Wil je toch het weer voor volgend weekend serieus bekijken, dan kun je in de pluim zien hoe groot de onzekerheden zijn. Soms is er een verschil van 20 graden tussen de warmste en koudste verwachting mogelijk. Hier zien we de bekende onzekerheid die zich altijd voordoet in de meteorologie. Een eufemisme voor: we hebben geen idee.

Volgend weekend mooi weer?
Dat modellen verschillen kan je zelf ook goed zien. Vooral met het weer van de afgelopen tijd merk je dat apps worstelen met onweersbuien goed te verwachten. Opvalt is dat modellen met een hoog detailniveau beter presteren. Wees je ervan bewust dat veel apps niet altijd de beste data gebruiken.

Als advies zou ik mee willen geven dat je lang niet altijd op je app moet vertrouwen. Al helemaal niet een aantal dagen ver vooruit. Met name in Nederland en de Alpen is de betrouwbaarheid lager en kan deze snel veranderen. Regionale weermodellen zijn daarom vaak beter te gebruiken en een geschreven weerbericht die is opgesteld door iemand met kennis van meteorologie voegt daaraan veel toe. De weerman schrijft niet voor niets een weerbericht.

Vind jij dat Alpenweerman een weer-app moet hebben?
Laat het weten.