Vanuit de skilift op landschapssafari in de Alpen: spot jij de Big Five?

Wanneer je op je ski’s naar beneden zoeft over een vers geprepareerde piste sta je er misschien niet bij stil hoe die helling en het landschap om je heen gevormd is. Maar er is heel wat natuurgeweld voorafgegaan aan het boetseerwerk van de Alpen zoals wij die nu kennen. Het mooist zie je dit misschien wel vanuit je luie verwarmde stoel van de skilift. De steile hellingen, kliffen, dalletjes en andere landschapsvormen die we te danken hebben aan de laatste échte ijstijd van meer dan 10000(!) jaar geleden werden pas zichtbaar toen de machtige gletsjers van de Alpen zich door het warmer wordende klimaat terugtrokken naar de hoogste en koudste toppen van de Alpen.

Je kan de meest spectaculaire en herkenbare vormen na dit artikel zelf spotten en het ontstaan begrijpen, ware het een liftsafari. Ik noem ze de Big Five van de postglaciale (na-gletsjerbedekking) landschappen.

1. Cirques

Cirques of ‘keteldalen’ zijn de restanten van de kraamkamers van alle gletsjers. Hier accumuleerde de sneeuw in een kommetje tot dikke ijslagen om vervolgens uit te stromen.

2. U-dal

Een U-dal is een trog in de vorm van een U waardoor een gletsjer zich een weg heeft gebaand.

3. Arêtes

Arêtes: De grillig uitziende ruggen, in linie rechtopstaande ‘Gendarmes’ of ‘politiemannen’ zoals ze ook wel worden genoemd in Frankrijk,  als grenswachten tussen de Cirques. Vormen als twee aan elkaar grenzende cirques naar elkaar toe groeien maar de bergrug ertussen niet doorbreken maar slijpen als een mes.

4. Cols

Cols: Je kent de naam waaarschijnlijk als een van die bergpassen uit de Tour de France. In feite is het een Arête die wél doorbroken is en zo een laagte in het gebergte vormt waar je relatief gemakkelijk overheen komt, ook is door de doorbraak van het ijs de grilligheid van de bergrug mooi gladgestreken tot een bolle vorm. De perfecte skihelling als je het mij vraagt!

5. Horns

Horns: De meest spectaculaire onder de Big Five is de Horn. Het bekendste voorbeeld hiervan is ongetwijfeld de Matterhorn in Zwitserland. Wanneer drie of meer Cirque gletsjers vanuit verschillende kanten een berg eroderen, slijpen. Kan een pyramidevormige piek ontstaan.

---

Anderen lazen ook:

Alpenklimaat – Door climate change steeds minder sneeuw

---

Dit is het eerste artikel van Patrick Smit voor Alpenweerman. Wil jij ook schrijven over weer, klimaat, geologie en reizen voor Alpenweerman ? Lees dan hier onze oproep.