Vorstelijk kouderecord door Koning Winter in Scandinavië

Met harde hand regeerde Koning Winter de afgelopen weken in Scandinavië. Dat deed hij zelfs zo hard, dat er zelfs een kouderecord gesneuveld is. In tijden van klimaatverandering is dit een extra bijzondere gebeurtenis. Tijd om ons warm te maken voor een speurtocht naar een ijskoud verhaal!

De vrieskist in december

De afgelopen week heeft Koning Winter dus een vorstelijk bezoek gebracht aan het normaal al winterse Scandinavië in deze tijd. Zo werd in Zweden op 6 december de laagste temperatuur sinds 38 jaar gemeten. Het koudst werd het Naimakka, in het uiterste noorden van het land. Daar zakte het kwik tot maar liefst -43.8 graden! Voor deze plaats was het ook de laagste temperatuur ooit gemeten. Over een vorstelijk bezoek van Koning Winter gesproken…

Speuren naar de bron van Koning Winter

De belangrijke vraag is nu: waar haalde de Kerstman al die koude vandaan? Om deze vraag te beantwoorden gaan we eerst op zoek naar de bron van de lucht in Scandinavië. Dit doen we door de lucht te volgen naar haar bron: dit doen we voor de lucht die op 6 december in het noorden van Zweden aanwezig was.

Abnormale bron

Het kaartje hierboven laat mooi zien dat de lucht vanuit de omgeving van de Noordpool werd aangevoerd richting Scandinavië. Dus de lucht kwam niet uit het westen. Zou de lucht daar vandaan komen, dan zou deze over de Warme Golfstroom ten westen (links) van Noorwegen flink opgewarmd worden.

Dat hierboven maakt het verschil: wat de lucht komt normaal gesproken in Scandinavië juist uit het ‘warme’ westen. Dat is een richting waar Koning Winter niet zo van houdt…

Waarom versloeg Koning Winter het Warme Westen?

Dan is de vervolgvraag: hoe wist Koning Winter het te winnen van de warme lucht uit het westen? Dat gaan we bekijken door de luchtdruksituatie in een ´normaal´ jaar (linksonder) te vergelijken met de situatie dit jaar (rechtsonder). Dat doen we voor de koudste periode: deze viel ongeveer tussen 27 november en 7 december.

In de normale situatie (kaatje links) wint het Warme Westen het dus van Koning Winter. Dat zit als volgt: normaal gesproken bevinden lagedrukgebieden zich in de buurt van IJsland. Verder naar het zuid(oost)en zien we juist hogedruk boven Zuid-Europa. Tussen deze twee gebieden in wordt met een wind uit het westen zachte lucht vanuit de Atlantische Oceaan naar Scandinavië gevoerd (zwarte pijl links). Logisch dus dat Koning Winter niet warmloopt voor deze ‘normale’ situatie….

Maar eind november en begin december regeerde Koning Winter dus wel degelijk (rechter kaartje). De situatie was dus ook heel anders dan normaal. Dit is omdat lagedrukgebieden zich veel meer boven Centraal- en Zuid-Europa bevonden in plaats van boven IJsland. Dit terwijl er boven het noorden van Scandinavië meer hoge druk voorkwam dan normaal. Dat zorgt ervoor dat er geen zachte lucht vanuit het westen naar Scandinavië wordt gevoerd. De lucht kwam dus veel vaker uit andere richtingen, zoals uit het oosten! (zwarte pijl rechts en het kaartje van de ‘bron’ van de lucht op 5 december). Dit is een vrij ongewone setting in deze tijd van het jaar.

Andere ingrediënten van het fort van Koning Winter

Waarschijnlijk bestond het fort van Koning Winter uit meer dan alleen een aanvoer uit het oosten. Om tot zulke koude te komen heb je ook rustig weer nodig met het liefst de volgende ingrediënten:

• Weinig wind
• Weinig bewolking
• Een vers sneeuwdek

Deze ingrediënten had Koning Winter waarschijnlijk allemaal van de Kerstman meegekregen. Dat er weinig wind stond, is goed te verklaren met de invloed van hoge druk. Het punt van weinig bewolking is lastiger: in ieder geval was er in deze koude periode zeer weinig neerslag gevallen. Dat betekent dat er in waarschijnlijk weinig gebieden met neerslag en bewolking in Scandinavië waren. Tot slot moet de sneeuw dus waarschijnlijk net vòòr de koude periode zijn gevallen. Aangezien lagedrukgebieden de dienst uitmaakten voordat de koude periode eind november begon, is het inderdaad waarschijnlijk dat er net voor de koude-inval een laag met verse sneeuw is gevallen.

Kortom: de Kerstman heeft waarschijnlijk goed voor Koning Winter gezorgd!

Koning Winter afzwaaien

Nu Sinterklaas is vertrokken naar Spanje, kan Koning Winter ook afgezwaaid worden uit Scandinavië. De komende dagen komt de ‘normale’ situatie namelijk weer op gang. Dat betekent: veel zachte lucht uit het westen. Tijd voor ‘normaler’ weer zonder de koude Vorst dus!

Niet alleen in Scandinavië neemt Koning WInter afscheid: ook in de Alpen gaat de winter binnenkort op een lager pitje gezet worden. Meer daarover lees je in het Alpenweerbericht.