Advertentie



 

Het gaat niet goed met de totale oppervlakte aan zeeijs in het Noordpoolgebied. Al jaren zien we een sterk opwarmende trend in de temperatuur, vooral in de wintermaanden. Het zeeijs rond de Noordpool is volgens satellietmetingen sinds 1979, toen de metingen zijn begonnen, met gemiddeld ruim 10 procent per 10 jaar afgenomen.
In 2007 verwachtte het IPCC dat er voor het eerst een ijsvrije Noordpool zou zijn in de zomer rond 2100. Meer recent onderzoek geeft aan dat er een gerede kans is dat de Noordpool al vóór het midden van deze eeuw ijsvrij wordt in het zomerminimum. Reden te meer dus om alarm te slaan en het broeikaseffect te doen afnemen. Verder bekijken we naar de gevolgen van het afnemen van de Warme Golfstroom op het klimaat.

Temperatuur Noordpoolgebied

De temperatuur op de Noordpool loopt geleidelijk op. Deze vertoont regelmatig een positieve afwijking ten behoeve van de normale temperatuur. Ook zien we dat juist in deze regio de temperatuur het hardste stijgt. Hiermee gaat de ijsafname voornamelijk in de zomermaanden sneller dan voorheen. Gewoonlijk ligt de temperatuur in de wintermaanden rond -40 graden, maar kan van dag tot dag sterk fluctueren. Zo zijn er zelfs in de wintermaanden al dagen voorgekomen dat de temperatuur er tijdelijk tot boven het vriespunt steeg. Uiteraard heeft dit weer gevolgen voor de ijstoename. In de zomermaanden ligt de temperatuur over het algemeen iets boven het vriespunt.

Dagelijkse gemiddelde temperatuur van het huidige jaar (rode lijn) en klimaat (de groene lijn die het gemiddelde van 1958-2002 aangeeft) ten noorden van de 80 graden noorderbreedte cirkel. NB: de temperatuur wordt in de grafiek uitgedrukt in graden Kelvin (K), waarvoor geldt: 273,15 K = 0 C (aangegeven met de blauwe lijn). Verder is de schaal van Kelvin gelijk aan de schaal van Celsius.
Bijvoorbeeld: zoals in de grafiek is te zien is de daggemiddelde temperatuur in de winter in het noordpoolgebied boven 80 graden noorderbreedte gemiddeld ongeveer 243 K, en dat is dus = -30 C.
Bron: http://ocean.dmi.dk/arctic/meant80n.uk.php
temperatuur-noordpool
Vroeger, zoals in 1969, lag het kwik een stuk lager op de Noordpool.

Oorzaak ijsafname

Oorzaak van die snelle afname van het zeeijs is vooral de grote temperatuurstijging in de poolgebieden. Opvallend detail is dat dit ook nog eens meer is dan het wereldgemiddelde.Dat wordt veroorzaakt door zelfversterkende mechanismen in het klimaatsysteem. Eén daarvan is dat ijs en sneeuw bijna al het zonlicht terugkaatsen. Wanneer de temperatuur stijgt en een deel van het ijs en de sneeuw smelt, worden land en zee ijsvrij. Zo’n oppervlakte zonder ijs neemt meer zonnestraling op. Daardoor stijgt de temperatuur nog meer en smelt er nog meer sneeuw en ijs. Het smeltproces versterkt hierdoor dus aanzienlijk.

Geen ontkomen aan, de afname van het totale oppervlakte van het zeeijs volume gaat gestaag door. Nog nooit was op de Noordpool de afname zo groot als nu. (sinds de metingen vanaf 1979). Bron: ADS

Record afname zeeijs in de Laptev Zee (noordelijke ijszee)

In mei en juni zijn er zeer ongewone temperaturen gemeten in Noord en midden Siberië. Op 20 juni werd een temperatuurrecord gevestigd voor een station boven de poolcirkel: 38 graden in Verkhoyansk in centraal Siberië. Door deze ongewone afwijking heeft de noordelijke ijszee ook een knauw opgelopen met de afname van het zeeijs. Nog nooit was er sinds de metingen zo’n grote afname van het zeeijs te zien.

De Golfstroom, transportband van warmte

In het hoge noorden van de Noord-Atlantische Oceaan is het water koud en daardoor zwaar – het wil er naar de bodem zinken. Dit zinkende water wordt vervangen door warmer, lichter water dat vanuit de tropen over het oceaanoppervlak noordwaarts stroomt. Deze stroom staat bij ons bekend als de Golfstroom, de warme Golfstroom.
Het geheel wordt door oceanografen en klimatologen de Atlantic Meridional Overturning Circulation genoemd, kortweg AMOC. De AMOC is op zijn beurt een lus in een groter geheel van verbonden oceaanstromingen die over de aarde gaan: de thermohaliene circulatie. Naast temperatuur drijven ook verschillen in zoutgehalte de stromingen: waar water kouder of zouter wordt, zinkt het naar de diepte, waar het warmer of zoeter wordt, gaat het ‘drijven’ aan het oppervlak. De Noord-Atlantische Oceaan is de enige plek waar warm water noordwaarts stroomt, afkoelt, en als een koude stroming terugkeert. De stroming vormt zo een gigantische transportband van warmte. Per seconde zinkt er in het hoge noorden 16 miljoen kubieke meter water.

Wereldwijde transportband van oceaanwater waarvan de warme Golfstroom deel van uitmaakt. Rood is de stroming aan of nabij het zeeoppervlak, blauw is de stroming in de diepzee. Bron: KNMI

De effecten van een zwakkere Golfstroom

Er zijn studies die aantonen dat de golfstroom met 15 tot 20 procent is afgenomen. Het onderzoek suggereert dat de AMOC op dit moment zwakker is dan deze op elk willekeurig moment in de afgelopen 1600 jaar is geweest. En met name de afgelopen 150 jaar zouden de oceaanstromingen behoorlijk aan kracht hebben ingeboet. Dit fenomeen heeft behoorlijke impact op ons klimaat. Omdat de temperatuurtegenstellingen tussen de Polen en de Evenaar toenemen, wordt de straalstroom sterker. In de winter zou hierdoor de westcirculatie nog krachtiger en nog meer overheersend kunnen worden. Dat leidt tot zachtere winters in onze omgeving.

temperatuur-klimaat
Bekijken we de temperatuur in Nederland tot een jaar terug, dan zien we vooral rode kleuren. Vooral in de wintermaanden was een forse temperatuurafwijking te zien tot wel 4 graden boven de norm.

In de zomers gebeurt precies het tegenovergestelde als de warmwaterstroom stilvalt. Het Noord-Atlantische water is in dat jaargetijde juist veel kouder dan de lucht erboven. Gevolg: de lucht boven het water koelt af en krimpt. Zulke compactie van (afkoelende) luchtdeeltjes aan het oppervlak is de essentie van een hogedrukgebied, dat juist onze zomers gaat domineren. Modellen plaatsen het centrum van de zomerse hoge druk rond Ierland, maar waarnemingen vaak nog wat verder naar het oosten. Nederland krijgt daardoor in de zomer juist een afname van westenwinden. Concreet: méér zon, minder neerslag. Uiteraard fluctueert dit in het klimaat, maar is het wel zaak om dit te monitoren.

De opname van onze oceanen

Onze oceanen nemen warmte en CO2 op en zorgen dus voor een destabiliserende rol.Omdat het aardoppervlak voor ruim 70 procent uit oceaan bestaat, vindt er continue uitwisseling plaats tussen de atmosfeer en de bovenste waterlaag.
De oceaan kan 30 procent van onze CO2-uitstoot onder water op te slaan en nemen 93 procent van de extra broeikaswarmte op. We zien dat de temperaturen van de oceanen geleidelijk steeds hoger worden.

zeewatertemperatuur
De afwijking in de temperatuur in de oceanen. Vooral op het noordelijk halfrond hebben we te maken met een positieve anomaly van +0.8 graden.
Geografisch plaatje van een boei, die de temperatuur meet van het water in het Noordpoolgebied.

Conclusie

Het klimaat is aan het veranderen, de temperaturen op aarde stijgen zowel op het land als in de zeeën. Hierbij is een sterk vermoeden dat door toedoen van de mens dit proces versnellend werkt. De voornaamste oorzaak is de uitstoot van broeikasgassen die de temperaturen sneller doen stijgen. Ook natuurlijke processen spelen mee, wel of niet veroorzaakt door de mens. De Golfstroom is aan het afzwakken. Ook dit heeft invloed op het klimaat.Welke gevolgen dit precies zijn is nog niet helemaal bekend, maar er zijn al veel aanwijzingen op andere stromingspatronen. Helaas heeft het ijs op het Noordpoolgebied en daarmee ook het ijs op onze gletsjers het meeste te lijden. Zonder toekomstige veranderingen in het klimaat, zal het ijs op de gletsjers verdwijnen en de Noordpool in de zomer ijsvrij zijn. Het vermoeden is dat dit tussen het jaar 2050 en 2100 kan gaan gebeuren. Toch wel een gek idee, een Noordpool zonder noemenswaardige zeeijs in de zomer.

In de winter van 2016 mocht AWM Meteoroloog Roy Molenaar onderzoek doen op Spitsbergen!
En ook AWM Daan van den Broek mocht in de zomer van 2019 voor zijn studie naar Spitsbergen. Kijk hier (klikken) voor zijn verslag met schitterende foto’s.

Bronnen: www.knmi.nl, www.vn.nl, wintergek.nl, www.nsidc.org/arcticseaicenews/

Wil je meepraten over het weer? Meld je nu geheel GRATIS en gemakkelijk aan op ons Forum via Facebook of mailadres. Praat met ons mee, stel vragen en geniet van de voorpret van jouw wintersport of vakantie in de Benelux!Meer weer en foto’s vind je op Facebook Instagram en/of Twitter. Ook zijn we natuurlijk blij met steun in de vorm van LIKES en FOLLOWS.

(Visited 1.179 times, 1 visits today)
Advertentie

3 Reactie op “Omvang zeeijs Noordpool historisch laag door klimaatverandering”

  • Johann
    18 juli 2020 at 09:53

    Mooie Blog Arjan! Thx. Voor de pool (polen) en gletsjers natuurlijk minder mooi en dramatisch. Met name dat snelle tempo waarin dat de laatste jaren gebeurt baart zorgen.In dit tempo verder en nog deze eeuw zijn de Alpengletsjers verdwenen.

  • Ronald van der Lee
    18 juli 2020 at 10:42

    Erg helder stuk. Helaas ook alarmerend vooral als je ook nog eens de recente absurd hoge temperaturen in Siberië in ogenschouw neemt.

    • Johann
      18 juli 2020 at 10:55

      Idd Ronald. De temperaturen in Siberië waren van januari tot juni meer dan 5 ° C boven het langjarig klim. gemiddelde en in juni zelfs tot 10°C. Lokaal steeg het kwik er tot 38°C warm (Werchojansk 20 juni).

Comments are closed.

 

Advertentie

Val Thorens

Beste skioord 2023: Val Thorens

Val Thorens is zojuist voor de 8e keer uitgeroepen tot beste skigebied ter wereld. Val Thorens ligt op een hoogte van 2.300 m en is daarmee het hoogst gelegen skioord van Europa. Als eerste geopend (in november) en als laatste gesloten (in mei), biedt het skiërs een enorm speelterrein voor een onvergetelijke vakantie. Lees meer

Advertentie

SnowWorld

Wintersport in SnowWorld

Skigebied SnowWorld is hét Nederlandse skigebied met vijf skidorpen. De skiliften draaien tot ’s avonds laat en er valt voor jong en oud veel te beleven. Skiën, snowboarden, klimmen en après-skiën. Skigebied SnowWorld biedt de ultieme wintersportervaring bij jou in de buurt. Lees meer

Advertentie

Wintersportboeken

Boeken over wintersport

Of je nu nog aan je eerste afdaling moet beginnen of al een doorgewinterde liefhebber van skiën bent? Ook jij vindt hier vast het juiste boek over wintersport. Zorg dus dat je tijdens een wintersport volop van de sneeuw geniet dankzij een goede voorbereiding en inspiratie. Zo zijn er boeken over de juiste technieken en trainingen en de beste je ski-uitrusting. Bestel hier