'Medicane' op komst in de Middellandse Zee?

Een verstoring in het Middellandse Zeegebied zorgt voor veel extreem weer in onder andere Griekenland en Kroatië. De komende dagen kan deze verstoring uitgroeien tot een ‘medicane’!

Dat er een ‘medicane’ kan ontstaan de komende dagen is vrij zeldzaam. Een dergelijke storm ontstaat maar gemiddeld anderhalve keer per jaar. Een ‘medicane’ is een storm met tropische verschijnselen in de Middellandse Zee. Een dergelijke storm heeft veel eigenschappen van een tropische storm.

Lijkend op een tropische storm

Een ‘medicane’ lijkt veel op een tropische storm omdat het, net als een tropische orkaan, soms een oog heeft. Daarnaast wordt een ‘medicane’ gedreven door grote onweersbuien, net zoals orkanen. Tot slot heeft een ‘medicane’ vaak ook een warme kern. Met een warme kern wordt bedoeld dat de temperatuur in het middelpunt van de storm in de bovenlucht hoger is dan de temperatuur in de omgeving. Hoe dat laatste te zien is, wordt later in deze blog behandeld.

Een ‘medicane’ ten zuiden van Sicilië op 7 november 2014. Deze had een vrij duidelijk oog. Bron: NASA Worldview.

…maar toch anders!

Toch is een medicane op sommige manieren anders dan een tropische storm. Een medicane ontwikkelt vaak boven zeewater van maar ongeveer 20 graden. Normaal gesproken is zeewater van minimaal 27 graden vereist voor een tropische storm. Daarnaast ontwikkelen de meeste ‘medicanes’ zich vooral in de herfst en vroege winter, terwijl tropische stormen meestal voorkomen in de zomer en vroege herfst. Zo ontstaan de meeste orkanen in de Atlantische Oceaan bijvoorbeeld meestal in augustus en september.

Verstoring al zichtbaar

De verstoring (het lagedrukgebied) dat uit moet groeien tot de storm is al zichtbaar. Op dit moment zitten daar nog wel langgerekte regenbanden aan verbonden (fronten). Die fronten moeten eerst verdwijnen voor het een ‘medicane’ kan worden. De fronten maken dan plaats voor krachtige onweersbuien.

De verstoring is op woensdag al mooi zichtbaar. Wel heeft deze nog langgerekte neerslagbanden (fronten) die eerst moeten verdwijnen. Bron: NASA Worldview.

Noodweer

De verstoring zorgt op dit moment ook voor veel noodweer in de Middellandse Zee. Zo zijn er zware overstromingen in Griekenland, waarbij helaas ook enkele doden te betreuren zijn. Het zwaarst getroffen gebied bevindt zich in de buurt van Athene.

Verder veroorzaakt de verstoring windstoten tot 170 km/uur in de Adriatische Zee en Kroatië. In Kroatië zijn vooral de kustgebieden gevoelig voor veel schade door de harde wind. Deze wind wordt ook wel een ‘Bora’ genoemd.

Zo blijkt dat ook zonder eigenschappen van een ‘medicane’ de verstoring dus al veel schade heeft aangericht!

Komt het tot een medicane?

De komende dagen gaat de verstoring er waarschijnlijk in de komende dagen steeds meer op een ‘medicane’ lijken. Maar een krachtige ‘medicane’ wordt het waarschijnlijk niet. De meeste weermodellen berekenen windsnelheden tussen 50 en 65 km/uur op het hoogtepunt. Dat is een windkracht 8.

Het ECMWF model komt slechts met windsnelheden tot 50 km/uur. Bron: Kachelmannwetter.

Daarentegen heeft het HIRLAM model iets hogere windsnelheden tot 65 km/uur. Dit weermodel wordt veel door het KNMI gebruikt. Bron: Kachelmannwetter.

Minimale warme kern

Of het een ‘medicane’ wordt is ook te zien aan of er een warme kern in de bovenlucht ontstaat. Zoals eerder genoemd is dit een van de kenmerken ervan. Een warme kern in de bovenlucht wordt veroorzaakt door grote onweerswolken in bijvoorbeeld een tropische storm. Deze buien brengen warme en vochtige lucht van het aardoppervlak naar boven. Hierdoor wordt de bovenlucht in het middelpunt van de storm warmer dan zijn omgeving.

Een dergelijke warme kern is daarom goed te zien aan de temperaturen op 5 km hoogte. Maar in de meeste gevallen wordt de warme kern maar vrij zwak. Gisteren kwam een berekening nog met een verschil van 8 graden tussen de temperatuur in de kern en de omgeving. In het model hieronder is dat verschil slechts 2 graden. Dat verschil is nauwelijks noemenswaardig.

De temperaturen van de ‘medicane’ op 5 km hoogte zijn nauwelijks hoger dan die van de omgeving. Bron: Kachelmannwetter.

Net-wel-net-niet

Al met al lijkt het hier dus niet echt te gaan om een ‘medicane’. Wel heeft het systeem op vrijdag waarschijnlijk veel eigenschappen ervan. Toch moeten we nog even een slag om de arm houden, want dergelijke systemen zijn moeilijk door weermodellen te vangen door hun kleine grootte. Ze kunnen daarom nog wel voor een verrassing zorgen.

De grootste kans op schade door de ‘medicane’ is in het westen van Griekenland en Albanië, waar het systeem op vrijdag of zaterdag aan land moet komen. We houden het in de gaten!