Lage Landen: Hoe de 40 graden in de weerkaarten kwam

Hogedrukgebieden zijn heer en meester. Het is overwegend stabiel zomerweer in de Benelux. De zon komt er goed aan te pas en we hebben een afwisseling van hele warme lucht en wat dagen met minder warme lucht. Dit is eigenlijk al zo sinds de start van de meteorologische zomer. Een opvallend detail is dat er met de passage van de fronten het maar niet wil regenen. Hierdoor begint de droogte weer toe te nemen. Vandaag passeert ook een koufront gevolgd door meest aangenaam zomerweer. Dinsdag ( of woensdag) volgt de climax, als een bel met hele warme lucht de Benelux nadert. In Frankrijk wordt het dan tijdelijk rond of iets boven de 40 graden. Gaat dat ook in de Benelux gebeuren?

Volgende week dinsdag 40 graden of meer in de Benelux?

In ons vorig artikel hadden we er al overgeschreven. In Spanje en Frankrijk is het erg droog, waarbij ook de grond kurkdroog is. Hogedruk invloeden blijven maar dominant en met veel zonneschijn in combinatie met de hoogstaande zon, warmt de lucht dus extra goed op. Er komt nog een extra impuls omdat er dus weinig verdamping plaats kan vinden boven een zeer droge ondergrond. Op de weerkaarten zagen de weeramateurs en de meteorologen al heel snel dat de lucht bijzonder aan het opwarmen was geslagen. Een zeer warme “luchtbel” ontstond op de weerkaarten en de discussie barstte al vroeg los. Wordt het “alweer” 40 graden of meer in de Benelux?

Hete lucht zondag onderweg naar de Benelux. Het hogedrukgebied trekt langzaam zuidoostwaarts weg en door aansturing van het een hoogtelaag komt er maandag een zuidelijke stroming opgang. Bijgevoegd de temperaturen op 850 hPa. (1500 meter hoogte). Met op de rechterkaart de afwijking t.o.v. normaal.

Weerpluimen en ensembles

Heel Twitter, de media, en het Belgische weerforum in rep en roer en zelfs meteorologen als Reinier van den Berg en Peter Kuipers Munnuke lieten hun licht erover schijnen, omdat het “moest” en kwamen met goede onderbouwingen. Hoe kwam dat? Dat komt mede door de berekeningen van het Amerikaans weermodel GFS. Deze liet als eerste de mogelijkheid zien van de extreem warme lucht. Nu is dat eigenlijk niet helemaal eerlijk. Het Amerikaans weermodel kan tot wel 384 uur vooruit kijken. De meeste andere weermodellen gaan niet verder dan 240 uur (10 dagen) vooruit. En daar is een reden voor want de uitkomst van de berekeningen nemen fors in betrouwbaarheid af. Zeker na 240 uur. Dan is het eigenlijk koffiedik kijken. Maar ook daar is iets op gevonden en dat zijn de weerpluimen en ensembles. Hieruit kan de betrouwbaarheid van de atmosfeer afgelezen worden. Klik hier voor een uitleg.

Terug naar de pluimverwachtingen en ensembles, de addertjes onder het gras

De meteorologen bekijken dus ook altijd de uitkomsten van de ensembles of de pluimberekeningen. Waar staat de operationele run ten opzichte van de andere berekeningen en hoe betrouwbaar is die berekening dan wel niet? Daarbij gingen wat zaken opvallen. De operationele run van GFS zat en zit constant bovenin de pluim en krijgt nauwelijks ondersteuning van de andere leden. Vaak zie je wel eens een mindere berekening voorbij komen, waarbij ik bedoel dat de verwachting van de temperatuur van de operationele run wel eens lager ligt het het ensemble. De afgelopen week was dit niet of nauwelijks aan de orde.

Het Europees weermodel ECMWF veel minder extreem

Terugkijkend naar de pluimen in ECMWF zagen we voor onze omgeving veel minder extreem hoge temperaturen. Een enkele keer kwam de run met een (afgeronde) 40 graden en in de pluim lag de verwachting zo meestal rond de 35 graden als hoogst berekende temperatuur. Forse verschillen dus in de weermodellen.

Zit er een bug in het Amerikaans weermodel?

Het valt namelijk al vaker op dat de operationele run of extreem hoog in het ensemble zit of extreem laag. En moeten we die extreme berekeningen dan met een korreltje zout nemen of klopt het toch wel? Het antwoord is gevonden, mede namens enkele amateur meteorologen op Weerwoord die deze berekeningen op zijn minst ook opvallend vonden. Na wat speurwerk blijkt dat het Amerikaans weermodel te weinig bodemvocht berekent. Een interessant artikel vind je daarover hier

Komt de 40 graden dan nog in de Benelux dinsdag?

Dit volgen we natuurlijk met argusogen! Wat opvalt is dat GFS nu ook de keutel een beetje in aan het trekken is. De 40 graden is meer en meer uit de kaarten en komt steeds zuidelijker te liggen. De betrouwbare termijn komt nu ook steeds dichterbij en met de ochtendruns die nu binnen zijn gaan we de stand van zaken eens bekijken. Eerst gaan we naar de temperatuur op hoogte bekijken tussen de twee weermodellen.

Het hoogtelaag ligt in de nacht van dinsdag op woensdag boven Normandië. De warmste lucht lijkt nu in de nacht te gaan passeren. Echter op deze termijn is de onzekerheid nog erg laag. Wat wederom opvalt is dat GFS (linkse weerkaart) opnieuw de hoogste bovenluchttemperatuur berekent. We weten nu waarom. We gaan eens kijken hoe dat zich uit in de temperatuur op waarnemingsniveau.

Dinsdag komt het Amerikaans weermodel nog met 38 tot misschien wel een lokale 40 graden in België. Het Europees weermodel op de rechterkaart is veel minder extreem en komt met temperaturen tussen 30 en 34 graden. Nog steeds een flink verschil tussen de weermodellen. Het Europees weermodel is dus ook fors afgekoeld ten opzichte van eerdere berekeningen. Waar zit hem dat in?

De pluimen vergelijken

Opnieuw flinke verschillen tussen het Amerikaans weermodel (links op de afbeelding) en het Europees weermodel. Er zijn al verschillen in wanneer de warmtepiek komt, maar opvallender is de verwachte temperatuur op dinsdag. Als voorbeeld hebben we Eindhoven genomen. Het Amerikaans weermodel verwacht dan tegen de 38 graden in Eindhoven terwijl het Europees weermodel niet verder gaat dan 32 graden. Een verschil van 6 graden. Dan gaan we naar de overige berekeningen bekijken en dan is het belangrijk om het gemiddelde aan te houden. De witte lijn. Het Amerikaans weermodel berekent dan 33 graden als gemiddelde. Terwijl dat het Europees weermodel niet verder komt dan 30 graden. De verschillen worden hier al kleiner, wat eigenlijk nogmaals aangeeft dat de operationele run van het Amerikaans weermodel wederom hoog in de pluim zit en dus zeer waarschijnlijk een verkeerde berekening is. De overige verschillen in temperatuur kunnen we verklaren door het verschil in bijvoorbeeld de passage van de fronten, windrichting, bewolking etc. De kans dat het 40 graden wordt in de Benelux op dinsdag of woensdag is dus nihil. Een hele piepkleine kans nog voor België. Desalniettemin zeggen de extreme temperaturen en ook de droogte wel iets en is een gevolg van klimaatverandering. Een recente studie heeft aangetoond dat het Azorenhoog namelijk steeds noordelijker opschuift, waardoor deze extremen vaker gaan voorkomen. Gaan we in een ander artikel dieper op in!

Moraal van het verhaal?

Weerkaarten worden tegenwoordig klakkeloos overgenomen door Jan en alleman. Het is makkelijk te vinden en te delen. Zonder eigenlijk te beseffen of dit wel klopt. Helaas wordt dit ook snel door de media overgenomen. Niet voor niets zijn de bekende weerinstituten veel voorzichtiger en wachten ze vaak langer alvorens een uitspraak te doen. De trend lijkt dan soms nog wel te kloppen, maar dat geldt niet voor de exacte uitkomsten. Hoewel Alpenweerman en de andere instituten ook de warmte wel zagen aankomen wordt er altijd over de onzekerheden vertelt. Want waar is de verwachte 46 graden gebleven volgens het kaartje van het Amerikaans weermodel eerder in dit artikel? Juist, compleet achterhaald. Maar niet op Twitter.

Vanuit Stiphout wens ik u een fijne dag! De uitgelichte afbeelding komt uit ons archief.