Iota: een blik op haar stormachtige levensloop

Nog maar twee weken geleden werd Nicaragua zwaar getroffen door orkaan Eta. Helaas staat nu opnieuw een zware orkaan op het punt om het land te raken. Deze orkaan, Iota genaamd, is nog zwaarder dan haar voorganger. In deze blog kijken we naar de korte, maar indrukwekkende levensloop van deze orkaan.

Met het ontstaan van orkaan Iota heeft 2020 alweer haar 30e storm voortgebracht. Helaas is deze er een om niet snel te vergeten. Een blik op het satellietbeeld zegt al genoeg. Wat we daar zien is een bijna perfect rond oog omgeven door een cirkelvormige ring met zware onweersbuien; iets wat je alleen bij de zwaarste orkanen ziet.

Orkaan Iota op 16 november 2020. Bron: TropicalTidbits.com

Recente metingen van door vliegtuigen van de Amerikaanse meteorologische dienst (NOAA) hebben ook laten zien dat Iota een extreem zware orkaan is. Sterker nog, Iota is uitgegroeid tot een categorie 5 orkaan, de zwaarste categorie. Daarmee is het ook de zwaarste orkaan van het orkaanseizoen van 2020.

Alarmbellen al afgegaan bij geboorte…

Al bij de geboorte van de storm op vrijdag 13 november was duidelijk dat Iota een zware storm zou gaan worden. Het NOAA verwachtte dan ook dat Iota binnen een paar dagen zou uitgroeien tot een storm van categorie 2 in slechts 3 dagen tijd, met een toename van wind van 120 km/uur in 3 dagen. Een dergelijke verwachting meteen uitgeven na de geboorte van een storm is vrij uitzonderlijk, zo valt ook op te maken uit een tweet van een van de meteorologen van het instituut hieronder.

Little tidbit from this morning’s advisory on #TD31– You don’t see NHC forecast 65 kt of strengthening in 72h from a tropical depression very often (rapid intensification for that time period and on a 1st forecast too). Speaks to the really conducive environment ahead! 😳 pic.twitter.com/zvTjVyzdCz

— Eric Blake 🌀 (@EricBlake12) November 13, 2020

…Maar Iota doet er nog een schepje bovenop

En toch bleek de verwachting hierboven nog niet ‘Idioot’ genoeg. In plaats van uitgroeien tot een categorie 2 orkaan in 72 uur, deed Iota er nog een schepje bovenop. De storm sterkte in deze periode namelijk aan van een ’tropische depressie’ tot een categorie 5 orkaan. Dat ging gepaard met een toename in wind van 205 km/uur in 3 dagen tijd (!). Oftewel: de bovenstaande ‘extreme’ verwachting was nog steeds 80 km/uur te ‘voorzichtig’: zie ook de tweet hieronder.

And the forecast was still 40 kt too low! Hopefully everyone is ready for #Iota… https://t.co/xSFMBrPN36

— Eric Blake 🌀 (@EricBlake12) November 16, 2020

Hoe bijzonder is de extreme ‘krachttoename’ van Iota?

Storm Iota is op veel verschillende manieren een storm voor de ‘recordboeken’. Hier richten we onze aandacht op de snelheid waarmee Iota aan kracht (uitgedrukt in windsnelheden) wist te winnen.

De voorlopige cijfers laten het volgende zien: tussen 4 uur ’s ochtends op zaterdag en 4 uur ’s middags op maandag (Nederlandse tijd) namen de windsnelheden van Iota toe van 110 km/uur naar 260 km/uur. Dat is een toename van 150 km/uur in 36 uur tijd! Volgens een onderzoeker van NOAA is dit slechts 10 keer eerder voorgekomen, waarvan 3 keer in 2020. Opvallend: één van die stormen is orkaan Eta, die vorige week op bijna dezelfde plaats ontstond. Deze orkaan raakte Nicaragua toen als een categorie 4 orkaan.

Hurricane Iota has intensified 85 kt (100 mph) in 36 hours.

8 storms have done this in 169 years of records prior to 2020:

Labor Day 1935, Camille 1969, Andrew 1992, Rita 2005, Wilma 2005, Felix 2007, Matthew 2016, Maria 2017

3 storms in the last two months:
Delta, Eta, Iota pic.twitter.com/mhHKuJEv62

— Sam Lillo (@splillo) November 16, 2020

Bij de berekening is uitgegaan van een iets kleinere windtoename dan in de tweet hierboven. Dit komt waarschijnlijk omdat in de berekening hierboven gebruik is gemaakt van de 6-uurlijkse ‘advisories’ van het NHC. Wellicht heeft Iota in een net iets andere 36-uurs periode net iets sneller aan kracht gewonnen dan de berekening in de tekst laat zien.

Dubbel drama voor Nicaragua

Helaas ligt Nicaragua precies op de koers van Iota. Doordat het land vorige week al te maken kreeg met orkaan Eta, zijn de gevolgen van de aanstaande ramp niet te overzien. Het gaat hierbij niet alleen om de zeer harde wind. De hevige regenval die samengaat met de storm valt op de grond die nog ‘kletsnat’ is door orkaan Eta. En ook neemt de storm extreem hoge golven mee. Laten we hopen dat Iota nog wat aan kracht inboet voordat ze aan land komt.

De gelijkenis tussen orkaan Iota en Eta twee weken terug is bijzonder. Bron: NASA Worldview