Hittegolf in de Alpen, vorstgrens naar recordhoogte

Niet alleen in Nederland, maar ook elders in Europa is het erg heet. Zo gaan ook de Alpenlanden gebukt onder een hittegolf. Sterker nog, afgelopen weekend is het tot een record gekomen: nog niet eerder lag de vorstgrens in juni op een hoogte van 5000 meter. Hoe heet het de komende dagen wordt en of het nog tot onweersbuien komt lees je in dit Alpenweerbericht.
De nulgraadlijn is tot dusver slechts een paar keer boven een hoogte van 5000 meter uitgekomen. Afgelopen zaterdag lag het nulgraadniveau op maar liefst 5100 meter in Zwitserland. Tot 2022 was de vorstgrens slechts één keer eerder boven de 5000 meter geweest. De hooggelegen bergen in het Matterhorn Glacier Paradise, zoals de Monte Rosa (4634 meter), de Matterhorn (4478 meter) en de Dom (4545 meter) waren dus vorstvrij en dat gold dus ook voor de andere Alpentoppen.
Zelfs de Mont Blanc is met een hoogte van 4806 meter niet hoog genoeg voor waarden onder nul. Een vorstgrens van 5100 meter was nog nooit behaald in de junimaand, althans in Zwitserland. De afgelopen drie jaar is deze hoogte meerdere keren bereikt. De komende tijd is de lucht op hoogte minder warm en zal de nulgraadgrens dalen tot onder de 5000 meter.
Alpengletsjers hebben het zwaar
De stijging van de vorstgrens is een duidelijk teken aan de wand als het gaat om klimaatverandering. Als gevolg van een opwarmend klimaat is de nulgraadgrens sinds 1961 met 300 tot 400 meter opgeschoven. De kans dat de 5000 meter vaker wordt overschreden neemt de komende jaren dus alsmaar verder toe.
Hierboven is de gletsjersituatie in Zermatt van de Klein Matterhorn (3883 meter) weergegeven. Het linker webcambeeld, of de bovenste, is precies een maand geleden genomen en de foto rechts, of de onderste, is een webcambeeld van onlangs.
Op deze foto is helder weergegeven dat de gletsjers een maand geleden nog goed bedekt waren met sneeuw en dat de sneeuw ondertussen steeds meer is verdwenen. De Klein Matterhorn moet het dan ook stellen met maxima (ruim) boven het vriespunt, maar in de nachten vriest het nog wel. De bron van de webcambeelden is: cervinia.panomax.com/plateau-rosa
Het zomerseizoen is pas net van start gegaan en nu al liggen veel gletsjers niet meer bedekt met een beschermende sneeuwlaag. Omdat het de afgelopen tijd erg warm is geweest, is de meeste sneeuw gesmolten en de neerslag in de vorm van regen gevallen. Wetend dat er nog twee zomermaanden te gaan zijn is dit een zorgelijk scenario voor de gletsjers.
Weersituatie komende dagen
De komende tijd ligt er een hogedrukgebied boven het Alpengebied. Het hogedrukgebied lijkt wel iets meer afgezwakt ten opzichte van voorgaande dagen. Dit betekent dat de kans op buien en onweer de komende dagen iets groter is, vooral in de bergen. In de laaggelegen gebieden blijft zeer droge en warme lucht overheersen.
Dinsdag start met veel zonneschijn. In de loop van de dag komen in de bergen flink wat stapelwolken tot ontwikkeling en deze kunnen uitgroeien tot hitteonweer. De maxima liggen veelal ruim boven 30 graden, lokaal zelfs richting 35 graden. Op 2000 meter is het circa 20 graden. In de laaggelegen delen is het dan ook puffen en zweten. Voor enige verkoeling kan je dus terecht in de bergen of bij een van de verfrissende bergmeren.
De weersverwachting voor woensdag en donderdag is vrij vergelijkbaar met dinsdag. Tijdens de eerste daghelft domineert de zon het weerbeeld. Later in de ochtenden en in de middagen ontstaan er stapelwolken die wederom regen- of onweersbuien produceren. Langzamerhand wordt het wel ietsjes minder heet.
Weekend wederom buien, later koelere lucht
Vrijdag tot en met zondag is het iets minder heet dan voorgaande dagen, maar nog steeds wel zomers en lokaal zelfs nog tropisch. Daarbij kent het weerbeeld een mix van wolken, zonnige perioden en een aantal regen- of onweersbuien. Dit kunnen overigens stevige buien zijn, naast onweer is ook hagel en flink wat regenwater in korte tijd mogelijk.
Doordat het geregeld tot regen- of onweersbuien komt kunnen de neerslaghoeveelheden in het totaal behoorlijk oplopen. Het ICON-weermodel geeft tot en met zaterdag 13:00 uur een geaccumuleerde waarde van 30 tot 35 millimeter op grote schaal. Voor meer weerkaarten kan je hier terecht.
Na het weekend draait de wind overal naar het westen en zorgt voor aanvoer van een beduidend minder warme luchtsoort. De vorstgrens is zaterdag gedaald naar 2500 tot 3600 meter en na het weekend daalt het nulgraadniveau verder. Daarbij wordt het ook vrij wisselvallig, vooral maandag lijkt vooralsnog nat te gaan verlopen.
Hoofdfoto: prachtig beeld van onze Alpenweerman Sebastiaan Aarts vanuit Katschberg (Oostenrijk).
Floris Lafeber is afgestudeerd aan de Wageningen Universiteit (Msc. Meteorology). Werkzaam als meteoroloog bij Infoplaza en groot liefhebber van de Alpen.