Extreme droogte in Spanje en Portugal, gaan wij daar nog wat van merken?

Vooral de zuidelijke helft van Spanje en Portugal heeft nu al te maken met (extreme) droogte. Vanaf de herfst is er erg weinig neerslag gevallen. Normaal is dit het seizoen waarbij de watervoorraden weer aangevuld worden. De neerslag bleef echter overwegend beperkt tot het noorden en oosten. Doordat de waterstanden erg laag staan zijn er nu al problemen met de waterkrachtcentrales. Hierdoor kan minder energie (stroom) opgewekt worden. Niet alleen dat is problematisch, ook het gevaar van bosbranden nemen toe en bij droogte kan de temperatuur nog hoger oplopen. Een gevaarlijke cocktail dus.

Beperking opwekking energie, door droogte

De autoriteiten in Portugal hebben de exploitatie van vijf waterkrachtcentrales voor de opwekking van elektriciteit al beperkt. In Spanje daalde het volume aan waterreservoirs met 45 procent. Volgens de Spaanse weerdienst werden Andalusië in het zuiden en Catalonië in het noordoosten van het land het zwaarst getroffen.

In Portugal was de situatie in december al drastisch verslechterd en eind januari heerste er bijna overal in het land matige tot ernstige droogte. Midden in het anders regenachtige winterseizoen had 54 procent van het land te maken met matige droogte, 34 procent ernstige en 11 procent extreme droogte.

Ook in Malaga problemen

Als er niet snel regen valt in februari en maart dan wordt de situatie wat betreft de waterhuishouding in de provincie Málaga erg kritisch, aldus experts. Er zijn vijf grote stuwmeren in de provincie Málaga die de watervoorziening verzorgen voor miljoenen inwoners en bezoekers van o.a. de Costa del Sol. Deze stuwmeren samen hebben nu 201 kubieke hectometer (hm3) aan wateropslag wat 32,63% van de capaciteit is. In de zomermaanden wordt er in de provincie Málaga tussen de 60 en 90 kubieke hectometer water verbruikt. Met andere woorden, wat er nu is zou voldoende kunnen zijn voor deze zomer maar als er niet snel regen valt en de stuwmeren met vers water gevuld worden, dan is de situatie vanaf de herfst/winter 2022 en begin 2023 kritisch te noemen. 

Oorzaak droogte, ligging van de jetstream (straalstroom)

In eerdere artikelen hebben we al beschreven dat we al een hele tijd te maken hebben met een krachtige polar vortex. De polar vortex zien we vooral in de wintermaanden terug. Dit is een lagedrukgebied boven de noordpool die zich op enige hoogte bevindt. Deze hoogte komt overeen met de bovenste lagen van de troposfeer en de onderste lagen van de stratosfeer. Onder dit lagedrukgebied zit zeer veel koude lucht (in)gevangen. Het verschil tussen deze koude lucht en de subtropische lucht uit het zuiden, zorgt voor een actieve straalstroom. De mate waarin deze straalstroom actief is, is vaak het gevolg van de poolwervel. Hieronder een citaat uit een artikel van Lars over de poolwervel.

Die hogedruk is er dus gekomen. Het Azorenhoog had Spanje en Portugal stevig in haar greep. Logisch, de straalstroom was en is nog steeds sterk waarbij er niet vaak meanderingen kunnen voorkomen. De straalstroom is dan dus vaak rechtlijnig. De straalstroom markeert de grens tussen polaire lucht uit het noorden en (sub)tropische lucht uit het zuiden. Het Azorenhoog blijft op zijn plek, of er ontstaan weer nieuwe exemplaren en beïnvloed het weer in Zuid-Europa. (lees overwegend droog).

We zien nu een hoop elementen die het droge en ook warme weer (in Zuidwest-Europa) kunnen gaan voortzetten of zelfs nog kunnen gaan versterken. De lente komt eraan en de zon wint aan kracht. Verdamping gaat hierbij steeds sneller. Bovendien loopt op een droog land de temperatuur verder op dan bij natte condities. Zo is ook Spanje onderhevig aan steeds meer woestijn-achtig gebied. Zelfs met een aanvoer over het (steeds warmer wordend) zeewater is het makkelijk om hoge ogen te gooien qua temperatuur. Aanvoer over zee is natuurlijk wat verkoelend, maar het helpt niet mee als deze steeds verder oploopt. Al praten we hierbij over enkele tienden van een graad, maar het zijn wel alle beetjes bij elkaar.

Temperatuur loopt nu al snel verder op in Zuid-Spanje

We zien een behoorlijke temperatuurafwijking terug in vooral het zuidelijk deel van het Iberisch Schiereiland. Het kwik loopt nu al makkelijk op naar 20 graden of meer en dit gaat de komende dagen/weken steeds gemakkelijker (onder dezelfde condities) met het steeds krachtiger worden van de zon. Op de lange termijn worden al temperaturen verwacht van 25 graden en zelfs nog hoger.

Het is dus wachten op het inzetten van een ander stromingspatroon om het tij de doen keren. Helaas ziet het er nog niet naar uit dat dit snel gaat gebeuren. Bovendien kan met het draaien van de wind naar het zuiden, de warme subtropische lucht op transport naar het noorden. Het is dus niet onbedenkelijk dat ook de Benelux te maken gaat krijgen met hoge temperaturen later in de lente en in de zomer. Voorwaarde is dan wel dat de kracht van de straalstroom afneemt en dus ook de wind kiest voor de zuidhoek. Dat is nu nog allemaal speculatief, maar de seizoensmodellen opteren wel naar een meer geblokkeerd stromingspatroon in West-Europa. Het is dan afwachten voor welke hoek de wind gaat kiezen.

Conclusie

Door de droogte in het zuidelijk deel op het Iberisch Schiereiland zijn de waterstanden in veel gebieden erg laag. Dit kan tot grote problemen gaan zorgen voor het opwekken van de energie. Bovendien loopt de temperatuur door het toenemen van de zonkracht, alsmede door de droge grond steeds makkelijker op. Het is afwachten op een ander weerpatroon die deze droogte kan gaan doorbreken. Klimatologisch gezien valt de meeste neerslag echter in de herfst en in de winter. De periode van juni tot september is namelijk de droogste. Het is te hopen op een “wonder”om het tij snel te doen keren. Brandgevaar ligt echter ook op de loer.

Arjan

Arjan is van kinds af aan al bezig met het weer. Er gaat geen dag voorbij zonder het weer te analyseren. Deze passie wil hij graag met iedereen delen. Graag schrijft hij dan ook begrijpelijk de weersverwachting uit. Of dat nu gaat over de Alpen of de Benelux, dat maakt voor Arjan niet uit. Sinds 1 januari 2021 is hij werkzaam bij DTN als (gladheids) Meteoroloog.

Advertentie

Klik hier voor meer informatie voor een actieve vakantie in Innsbruck en omgeving

---