Alpenweer | Winterse opfrisser, lukt het de winter meer terrein te winnen?

Frontale storingen zorgen de komende uren voor eindelijk weer wat sneeuw. Een westcirculatie houdt de Alpen al een tijd in z’n greep en zorgt voor veel wisselvalligheid en hoge temperaturen. Vandaag en morgen staan in teken van sneeuw, maar weersomslag met serieuze winterkou voor een langere periode lijkt voorlopig niet waarschijnlijk in de Alpen. Na de winterse neerslag gaan temperaturen weer omhoog.  Weet de winter later in januari meer terrein te winnen na een zeer zachte start van januari?  

Eindelijk valt er weer wat winterse neerslag in de Alpen en krijgen de lagergelegen gebieden een winterse opfrisser. De afgelopen periode was er op veel plekken een tekort aan sneeuw, hoewel de sneeuwcondities hogerop vaak nog wel goed waren. Dat er zo weinig sneeuw ligt begin januari is bijzonder, maar niet uniek als we kijken naar de meest recente jaren. Meer daarover is te lezen in dit artikel: Sneeuwarmoede Alpen begin 2023 niet uniek.

Het weer in de Alpen wordt op dit moment niet bepaald door invloeden vanuit het oosten of noorden, maar vooral vanuit het westen zoals eigenlijk het meest voorkomt. Dit betekent dat we in een stroming van west en zuidwest zitten. Vanuit deze richting komt vrij zachte en vochtige Atlantische lucht naar de Alpen. Ook de komende dagen zijn er geen ijzige temperaturen te verwachten en lijkt een westcirculatie nog even aan te houden.

Vandaag trekt een actief koufront over het westen van de Alpen. In de Franse en Zwitserse Alpen gaat zo’n 15 tot 30 centimeter sneeuw vallen de komende uren. De sneeuwvalgrens heeft ook de daling ingezet en ligt in de ochtend rond de 1200 tot 1500 meter. Daaronder valt de neerslag als regen, maar kan het tijdens intensieve buien soms ook op lagere hoogtes wit gaan worden. Daarbij kan de wind soms flink in kracht gaan toenemen.

In de oostelijke Alpen en dan met name Oostenrijk blijft het langer droog, maar is het vandaag wel een grijze dag met veel bewolking. Waar nog wel aardig wat neerslag kan gaan vallen vandaag is in de Dolomieten waar de neerslag zal aankomen in de loop van de middag. Hier kan meer dan 10 centimeter aan verse sneeuw gaan vallen.

Maandag trekt een volgend koufront van west naar oost over de Alpen. In de nacht van zondag op maandag begint het op veel plekken de sneeuwen en gaat de sneeuwvalgrens verder omlaag richting de 1000 meter. Op maandagochtend kan ook Oostenrijk eindelijk gaan profiteren van de sneeuwval. Aan de noordkant van de Alpen kan dan zo’n 10 tot 15 centimeter sneeuw gaan vallen, hoewel de meeste sneeuw van de West-Alpen zal zijn.

De komende dagen valt er tot meer dan een halve meter sneeuw in de West-Alpen en ook in het Vorarlberg valt een pak sneeuw.

Dinsdag belooft een winterse dag te worden. De sneeuwvalgrens komt steeds lager te liggen tot onder de 800 meter en lokaal zelfs 600 meter. Dat betekent dat de dalen ook weer wit kunnen gaan kleuren. Er valt nog wat winterse neerslag, maar de intensiteit neemt langzaam af en in de loop van de dag wordt het steeds droger. Bovendien is er net als op de maandag sprake van een Noordföhn en staat er in de bergen soms veel wind.

Vanaf woensdag lopen de temperaturen weer op en stroomt zachtere lucht vanuit het westen. Het blijft wisselvallig en er valt opnieuw neerslag. Met een stijgende sneeuwvalgrens boven de 1600-1800 meter kan dit zorgen voor sneeuwsmelt in de lagere delen. Hogerop blijven de sneeuwcondities nog wel goed, maar kan het lawinegevaar weer gaan toenemen.

Weet de winter later in januari meer terrein te winnen na zachte start?

Januari is bijzonder warm van start gegaan met uitzonderlijke temperaturen. Dit heeft er ook voor gezorgd dat er al de eerste tekenen van de lente verschijnen. Sommige insecten worden alweer actief en ook de concentratie pollen is de laatste dagen flink toegenomen. Dankzij de hoeveelheid neerslag wordt de lucht vaak snel weer schoon gespoeld. 

Als we kijken naar de poolwervel is deze op dit moment vrij stabiel blijft waardoor de koude lucht gevangen blijft in het hoge noorden. Bij ons zien we dan een krachtige straalstroom die keer op keer storingen naar de Alpen brengt.  Ook als we de lange termijn kaarten erbij pakken dan we zien in de loop van januari nog geen sterke signalen dat deze weersituatie snel gaat omslaan.

Volgens de lange termijnverwachting zal komende week de zachte lucht boven West- en Midden-Europa aanhouden. De echte kou bevindt zich verder naar het oosten. Bron: effis.jrc.ec.europa.eu

Wat we wel zien is dat het meeste zachte weer zal gaan verdwijnen en de temperaturen geleidelijk weer wat omlaag gaan. Dat zou bijvoorbeeld weer gunstig kunnen zijn voor kunstsneeuw productie. Bovendien is de tweede helft van januari vaak een de koudste weken van de winter.

Eind januari zien we dat de kans aanwezig is op een hogedrukgebied boven Centraal-Europa. Bron: ECMWF

Opvallend is als we kijken naar eind van de maand januari is dat de kans aanwezig is op het ontwikkelen van een hogedruksituatie boven Midden-Europa. Dit zou betekenen dat storingen vanuit het westen op afstanden gehouden zullen worden. In de Alpen wordt het dan droger weer met meer zon. Ook een sterkere dagelijkse gang wordt waarschijnlijk met meer kou in de nachten.

Een scenario met een meer noordelijke of oostelijke aanvoer lijkt vooralsnog minder waarschijnlijk, maar geleidelijk zal het dus wel weer wat gaan afkoelen in de Alpen. Of dit allemaal zo zal gaan lopen is nog even afwachten de komende dagen. 

Roy Molenaar

Roy is afgestudeerd aan de Wageningen Universiteit. Als Bachelor heeft hij de opleiding Bodem, Water & Atmosfeer gedaan. Tijdens de Master heeft hij zich verder gespecialiseerd in de richting van hydrologie en meteorologie. Bovendien heeft hij ook veel vakken in Noorwegen gevolgd en onderzoek gedaan op Spitsbergen. Voor Alpenweerman schrijft Roy weerberichten voor de Alpen, geeft lezingen over het weer en maakt skireviews voor skigebieden.