Alpen - Benelux | Polaire luchtmassa's veroveren Europa
Algemeen; met noordelijk stroming hebben zich polaire luchtmassa’s over west Europa en de Alpen uitgebreid. Met voorkeur voor de noordkant van de Alpen valt er sneeuw, aan de zuidkant is staat een krachtige noordföhn. Na een rustigere weerfase met tussenhoog is het vanaf zondag stuivertje wisselen met sneeuw in de Südstau en een krachtige Südföhn en Föhnstorm aan de noordkant. De laatste dagen van het jaar sluiten winters af en ook de eerste week van januari zal winters maar ook onbestendig gaan verlopen.
Polaire luchtmassa’s veroveren Europa
Reeds vanaf de 10 december hadden de weermodellen (en wij) heel goed in de smiezen dat we rond deze dagen te maken zouden gaan krijgen met een weersomslag en een veel kouder stromingspatroon vanuit het noorden.
Dank je! Inderdaad hebben we de situatie / stromingspatroon zoals dat zich nu ontwikkelt vanaf 10 december al uitgelicht. Natuurlijk in detail altijd lastig. Compliment ook aan de weermodellen die dit heel goed in de smiezen hadden met het laagje! 12-12-20 https://t.co/FwDOOtrv20 pic.twitter.com/EXLdSDsiLt
— Alpenweerman (@Alpenweerman) December 23, 2020
Gisteren was het dan zover en kon achter een naar het oosten wegtrekkend laag de koude lucht dan naar het zuiden toe gaan uitstromen.
In de Benelux die al wat eerder op de dag in de (maritiem) polaire luchtmassa’s geraakten ontwikkelden zich door toedoen van het nog relatief warme water van de Noordzee buien / trogstoringen met lokaal ook al wat winterse neerslag. In de Ardennen was het met een sneeuwvalgrens van 300 tot 500 voldoende voor sneeuw en datzelfde zagen we ook gebeuren in de Middelgebergtes.
In de Alpen viel in de nacht in de uiterste noordelijke delen achter een eerste koufront al wat sneeuw tot 1100 a 1200 meter.
Elders was het met een in kracht toenemende zuidwestelijke wind en met Föhn (Wallis) nog vrij zacht (maxima tot 9 graden) en viel er enkel sneeuw vanaf 1500 a 1800 meter. Grotere neerslag (sneeuw) hoeveelheden werden niet gehaald en meest bleef het bij enkel tot 10cm.
In de loop van de middag en avond trok samenhangend met een volgende occlusie storing een volgend neerslaggebied de Alpen binnen en begon het geleidelijk ook af te koelen. Met he front ging de neerslag ook steeds meer in sneeuw over.
Nordstau / sneeuw(buien)
Vandaag vrijdag komen we steeds dieper in de van origine polaire luchtmassa’s terecht. Op het 850 hPa daalt het kwik aan de noordkant tot 8 a 10 graden onder het vriespunt. Met de noordelijke stroming stuwen zich de vochtige luchtmassa’s tegen de Alpennoordkant en hier valt sneeuw tot in de lagere delen en dalen.
De Alpenzuidkant en inner alpine regio’s (Wallis) hebben tevens te krachtige noordelijke hoogtestroming te maken met wat droge(re) condities maar ook hier valt lokaal neerslag of wat sneeuw.
In het weekend krijgen we te maken met tussenhoog invloed en wordt de neerslag ook aan de noordkant weer onderdrukt. Met Stau kan er nog sneeuw of sneeuwbuien vallen. De temperaturen komen nauwelijks nog boven het vriespunt uit en vanaf 200 a 300 meter vriest het de hele dag. Op 2000 meter vriest het een graad of 10 tot 13. Tijdens langere opklaringen en met weinig wind kan het sterk gaan afkoelen. Vooral in de hogere dalen wordt het dan zeer koud met strenge tot zeer strenge vorst.
Inzettende Südstau / Südföhn
In de loop van de zondag draait op nadering van een afzakkende “Groenland depressie” de hoogtestroming om waarbij de drukverschillen tussen de zuid en noordkant gaan oplopen. Met een zuid overdruk die tot zondagnacht oploopt tot 15 a 17 hPa krijgen de noordelijke Alpen te maken met een zeer krachtige Südföhnfase.
Met name in de föhndalen en föhngebieden van de lagere noordoostelijke Alpen gaat het kwik dan behoorlijk in de lift. Op 850 hPa stijgt het kwik van -10 naar 0 tot +3 graden. De maxima stijgen in het noordoosten met Föhn naar 5 tot 8 graden. Het wordt met de föhn niet alleen een stuk zachter ook de wind zal een thema gaan worden. Deze zal gaan aantrekken tot hard of storm. In de bergen moet rekening worden gehouden met windstoten die orkaankracht gaan bereiken.
Tegelijkertijd met het aantrekken van de Föhn en wind stuwen zich aan de Alpenzuidkant vochtigere luchtmassa’s en gaat het sneeuwen. De sneeuwval zal zich maandag verder langs de zuidkant naar het oosten toe uitbreiden en aan intensiteit toenemen.
De meeste neerslag, voornamelijk in vaste vorm gaat langs de centrale en oostelijke zuidkant vallen. Hier kan tot dinsdagavond tot 100 cm sneeuw gaan vallen en mogelijk ook nog meer.
Dinsdag neemt de drukgradiënt weer af en daarmee ook de Föhn en Südstau. Vooral aan de zuidkant kan nog wat sneeuw of een sneeuwbui vallen. De temperaturen gaan ook aan de noordkant weer dalen tot een winters niveau. Eventuele neerslag of buien zullen tot in de lagere delen als sneeuw vallen.
Sneeuwlaagje Dinsdag
Interessant wordt het dinsdag voor de Benelux. Het “Groenlandse” (hoogte)laag is dan inmiddels via de Britse Eilanden afgezakt tot over de Benelux. Vermoedelijk zal het met zijn kern ten westen van Nederland komen te liggen. In de lagere atmosfeer zien we dan een apart laagje vanuit Frankrijk naar het noorden toe trekken. De afgelopen dagen met koers west Duitsland en dan afbuigend naar de Noordzee. Het ECMWF berekende het gisteren met een koers via het ZO van Nederland, het GFS via het ZW. Vanmorgen zien we soortgelijke ontwikkeling waarbij de laatste het ECMWF uitdraai het nu ook precies over Nederland laat trekken!
Samenhangend met dit laag krijgen de Benelux landen te maken met een neerslag gebied dat vanuit het zuiden naar het noorden trekt. Met een ZO tot Z stroming en de aanvoer van koude continentale lucht zal deze neerslag voor een deel of zelfs geheel in vaste vorm gaan vallen en kan zich met een beetje geluk een sneeuwdekje vormen. De precieze koers van het laagje zal het verschil gaan maken tussen sneeuw, droog weer of eventueel ook regen. Op dit moment is het nog onzeker wat het precies gaat worden.
Aanhoudende koude anomalie
De rest van de week en ook het weekend zullen grote delen van Europa gebukt gaan onder de koude anomalie en onbestendig winterweer. Het hoogtelaag zit als het ware ingeklemd tussen machtige hogedrukgebieden die het stromingspatroon ook op grotere hoogte compleet blokkeren. Voor de koude vortex boven (hoogtelaag) is er geen ontsnappen aan en de enige optie is dat het langzaam opvult.
De isobaren komen steeds verder uit elkaar te liggen en de dynamiek gaat verloren. Mocht het dan gaan opklaren dan kan de aanwezige van origine polaire lucht met name in de nacht en ochtend flink gaan afkoelen en kan het ook in de lagere delen en laagland (Benelux) licht tot matig gaan vriezen. Bij meer bewolking en of wind algemeen minder koud.
In België en Nederland zal het kwik geleidelijk een nog wat dalende trend laten zien en ook overdag komt het kwik nog maar nauwelijks boven het vriespunt uit. Details zoals opklaring, wegvallen, wind zullen het verschil gaan maken! Algemeen wat hogere temperaturen in de buurt van grotere wateroppervlaktes of in de kustgebieden.
In de hogere delen en middelgebergtes is het winter met ook overdag lichte en in de hogere delen matige vorst. Nog kouder met diepvriestemperaturen worden in de hogere Alpendalen en het hooggebergte verwacht. Voor wat betreft sneeuw is het ook hier (s)nowcasten. Binnen de lagedruk kunnen steeds weer sneeuwvalgebiedjes of sneeuwbuien het winterse weerbeeld completeren. De grootste kansen op sneeuw zijn ook dan weggelegd voor de zuidelijke Alpen. (Stau)
Opwarmende stratosfeer als helpende winterhand?
Interessant zijn ook de ontwikkelingen in de hogere atmosfeer waarover ook al een tijd lang speculeren en discussiëren. De laatste dagen laten de weermodellen unaniem een snelle opwarming zien van de stratosfeer met begin januari een zogenaamde “major stratospheric warming”. Ter opfrissing, we hebben er al veel over geschreven, zei ook andere blogs. “Een plotselinge stratosferische opwarming (SSW) is een gebeurtenis waarbij de polaire stratosferische temperatuur in de loop van een paar dagen met enkele tientallen Kelvin stijgt (tot stijgingen van ongeveer 50 ° C (122 ° F) met als gevolg een verplaatsing of -en een split!
Deze wordt in de steigers gezet door blokkerende hogedrukgebieden met een warme kern tot op grotere hoogte(s). Deze stagneren als het ware de west – oost stroming (Rossbygolven / Jetstream). De golven versterken elkaar en de amplitude neemt toe.
Door het steeds warmer worden en uitzetten van het volume binnen de hogedruk wordt hierdoor vanuit de hierdoor subtropen warmere luchtmassa’s tot hoog in de atmosfeer getransporteerd.
Daar aangekomen zullen de golven over de “top” gaan en breken. Met het breken en de daarbij sterk dalende luchtbewegingen warmt de lucht sterk op, nieuwe brekende golven veroorzaken verder naar beneden een soort kettingreactie en steeds verdere opwarming van de stratosferische luchtmassa’s.
Zo kan het zijn dat de temperaturen in vrij korte tijd 40 to 50 graden stijgen. Anders gezegd de polar vortex warmt sterk op, verlies zijn koude kern en daarmee zijn momentum met als gevolg een collaps of breakdown. (hoe kouder de vortex hoe krachtiger). Je kunt het als het ware vergelijken met een draaitol, naarmate de draaisnelheid afneemt verliest de tol zijn stabiliteit totdat hij omvalt (breakdown)
Deze breakdown zal niet alleen gevolgen hebben voor het zonale stromingspatroon in de hogere atmosfeer maar ook in de lagere troposfeer. Van boven af komt het tot een ommekeer van de westelijke fase naar oostelijke fase (reversal / easterlies) die zich ook naar de lagere atmosfeer zal (proberen) door te zetten en ook op invloed zal zijn voor de de polaire jet.
Mooi is het afzwakken van de zonale stratosferische wind (polar vortex)te vervolgen op de kaarten van de FU-Berlin (ECMWF).
Ook de polaire jetstream zal dan aan kracht en fase snelheid gaan verliezen. Tevens zien we dat de amplitude gaat toenemen met de neiging tot het vormen van diepe(re) hoogteruggen en hoogtetroggen. In vakjargon spreken we nu van een negatieve fase van de Arctic Oscillation (index) – neg AO (blokkerende hogedrukgebieden met koude (droge) winters in grote delen van Europa)
Daarmee kunnen veel koudere luchtmassa’s zich makkelijker van vanaf de pool of noordelijke breedtegraden afsnoeren en voor diep winterse situaties gaan zorgen.
Natuurlijk is het dan wel zaak dat je net aan de koude kant van het geheel geraakt. Anderzijds namelijk worden ook veel zachtere luchtmassa’s naar het noorden toe op transport gezet. Voorlopig ziet het er echter naar uit dat we aan de koude verblijven en goed kansen dat met het verdere verloop van januari de winter zich dieper in onze contreien zal gaan nestelen. Dit zien we onder andere terug in de lange termijn prognoses van het ECMWF model (hieronder)
Daarmee genoeg voor dit moment. Laten we dus hopen dat de puzzelstukjes winter technisch goed zullen gaan vallen. Of dat gaat lukken gaan we de volgende dagen natuurlijk allemaal vervolgen en in kaart brengen. Fijne en gezegende 1 e kerstdag en blijf gezond. Ciao vanuit een winters Termen in Oberwallis (blik vanmorgen vanachter de PC in de weerkamer)
Verder updates aan of aanmerkingen gaarne onder dit bericht in de reacties
Namens het gehele Alpenweerman team fijne feestdagen en bedankt voor het vertrouwen en het volgen.
Met dank aan Protest, kledingsponsor Alpenweerman.
Innsbruck Tourismus – Partner Alpenweerman 2020-2021
Woont in het Duits-talige Oberwallis in Zwitserland. Gefascineerd door het weer en met name het winterweer. Volg ook Johann’s dagelijkse updates op x.com/alpenweerman
30 Reactie op “Alpen – Benelux | Polaire luchtmassa’s veroveren Europa”
Comments are closed.
Fantastisch beschreven en geillustreerd weer Johann. Ben erg benieuwd naar het vervolg…….en hoe/of de (m)SSW zich ontwikkelt !
Thanks voor het zeer uitgebreide weerbericht.
wij wensen jouw en het alpenweerman team fijne gezonde Kerstdagen 👍🎄
Mooi en uitgebreid bericht op deze eerste kerstdag! Laten we vanavond er een op drinken dat het maar eens koud en wit mag gaan worden binnenort! Ik doe het wel in elk geval!🥂🍾
Team en lezers van alpenweerman.nl mooie kerstdagen gewenst en ondertussen houden we het hier met belangstelling in de gaten!🎄❄️🎅🏻❄️⛄️❄️
Wordt nog spannend allemaal aankomende tijd 😁
Bedankt weer voor dit uitgebreide weer bericht erg interessant om te lezen!
Fijne feestdagen voor het gehele Alpenweerman Team!!
Johann, wat een geweldig weerbericht van hoog niveau. Respect!! Prachtig beschreven. Hiervoor kom je naar deze site!
Hier ben je Erwin, ik miste je al. De oude wswm is het sowieso niet meer.
Al de oude bekende kom je zo weer tegen op deze en op vakantieweer leuk man!
idd ik heb jaren vele mooie jaren beleefd op WSWM maar naar mijn mening is WSWM (lees Hajo) volledig het spoor bijster geraakt. Als je dan hier vandaag ziet war we voor bericht verschijnt! Geweldig. Daar wil ik graag posten.
Spijker op zijn kop! Ook jarenlang trouwe volger op wswm maar nu definitief afgehaakt. Warrige berichtgeving die meer niet als wel met (winter)weer te maken heeft. Een verademing om hier mee te lezen! 😃👌🏻
Winterse setting….
Hermine komt eraan. En met de jetstream tot over de Benelux krijgen met name de kustgebieden in de nacht op zondag en zondagochtend op nadering en passage vh KF (Occlusiefront) met een sterk windveld te maken. ZW storm (9-10 Bft ) In de loop van de dag van W naar O afnemende wind
Jammer toch van die ZW component die die sneeuwkansen zondag wrs de das om doet. Focussen we ons dus op de dinsdag met het laagje. De nieuwste GFS12 uitdraai is binnen en de ensembles ook. Diegenen die op het voorjaar wachten kunnen beter maar even niet meer meelezen. Grosso modo alles wie gehabt en dus gewoon aanhoudend te koud. Vwb sneeuw en vorst gaat het zoals al beschreven om nuances binnen de koude vortex (kleinere verstoring zoals bv de dinsdag) Alle winteropties dus ook voor de dinsdag voor de Benelux dus volledig open!
ECMWF EC12 zondag 3 januari – T850 hPa anomalie. Door de warmte anomalie regio #Labrador zee / ZW #Groenland tgv blokkerend Atlantisch hoog wordt de “kraamkamer” van de Atlantische depressies als ook de zonale jetstream volledig “lam” gelegd!
Het gebeurde toch echt in Dordrecht vanmiddag! Sneeuwbui
De laatste EC run (12uur) laat nog steeds hetzelfde beeld beeld. Aanvankelijk vrij normale temperaturen met 4-6 graden. Vanaf het nieuwe jaar wat lager met 1-4 graad. Geen doorzettende kou maar dus ook geen verzachten. Beetje koukwakkelen in de lage landen. Grootste sneeuwkansen in periode 4-7 januari.
beeld beeld= beeld zien. verzachten=verzachting
Aanstaande dinsdag lijkt het helaas niet te lukken met de sneeuw voor Nederland volgens de hoofdrun van de gfs 18u. Zal waarschijnlijk regen worden of hooguit wat natte sneeuw volgens deze oper.
Afwachten, elke run is mbt koers kern laagje is weer verschillend en ook tav de modellen onderling. Zal nog minsten 48 uur duren voordat we al iets meer zekerheid zullen hebben of gewoon gevalletje (s)nowcasten
Eens maar beschrijf alleen wat de hoofdrun laat zien Johann.
Tja, daar kan ik niets tegen in brengen. 😉
Zoals ik al eerder zei: Ik drink er voor de zekerheid eentje op! (Meerdere kanonnetjes 🍺 🤭❄️⛄️) Bij het kampvuur achter op ons land. Let it snow, let it snow……
Welke locatie Daan?
Gemeente Heerhugowaard, Veenhuizen. #landelijk#wachtopsneeuw#lantaarnpaalstaren
Dat het winterweer “leeft” in Nederland moge duidelijk worden adhv de traffic op de site maar ook op Facebook (plaatje). Dit zijn toch best stats om trots op te zijn. Mocht het gaan lukken met het winterweer dan gaan we met AWM opnieuw records verbreken deze nog prille winter. Thx folks
Mooi bericht Johann. Hier vind je toch wel het meeste uitgebreid weerbericht van alle sites. Ik lees hier al heel lang mee en vind jou input echt super. Jaren terug zat ik nog op onweer online en als het dan koud begon te worden en jij je er mee begon te bemoeien wist je dat het menens werd. In mijn ogen heeft Hajo zijn eigen site de nek omgedraaid. Ik lees ook graag mee op vakantieweer. Waar ik ook af en toe jou input kan lezen. Alleen vinden de andere weermannen het niet zo leuk als jij ze feitelijk terecht wijst. 🙂 Dat is het jammer van die andere site. Terwijl die site voor de leek zo als mij wel lekker weg leest. Ik hoop dat jij af en toe ook nog je input op vakantie weer blijft doen en gewoon oorkappen opzet voor het commentaar. Leuk dat ook Erwin hier weer reageerd. Op andere sites moeten alle runs positief benaderd worden en als je dan zoals erwin ook kritisch bent dan heb je het gelijk gedaan. Ook die discussies heb ik allemaal mee gelezen zonder er verder op te reageren.
Ga zo door Johann !! Wil je veel traffic en reacties op je site ? Zorg dat je op vaste tijden liefst 2x per dag een update of een weerbericht doet. Zodat op de foras bekend is. Sta je 3-0 voor i vergelijking met al die andere sites. Waar het maar afwachten is wanneer er weer een bericht komt.
Thx TdpZwolle. Even reageren!
Ik ben al meer dan 30 jaar actief op div Ned, Bel, Duitse en sinds 1999 ook op Zwitserse sites en schrijf, praat en discussieer graag mee of het weer en klimaat in al zijn facetten en met name de synoptische kant ervan. Ik ben er ook niet vies van om desbetreffend mijn menig te ventileren dan wel om kritiek te geven op inhoudelijke zaken of wanneer er “onzin” wordt verkondigd.. Veelal wordt dit op bep. andere sites niet of minder gewaardeerd door veelal een select gezelschap die zich wrs liever met andere zaken bezig houden dan met het weer. Dit soort geneuzel en discussies kan me gestolen worden en haak dan ook af of trek met terug in mijn (onze) eigen weer-toko.
De site draait heel goed en onze traffic stijgt sinds de opstart nog steeds. Met de start van de winterse periode dreigde de boel zelfs bijna plat te gaan door de vele bezoekers die tegelijk online waren en werden nieuwe record bezoekers aantallen gehaald. Natuurlijk zijn we gebaat bij nog meer traffic. Het belang en de vraag naar meer weerupdates is ons bekend en we zouden dat ook graag willen. Het moet echter ook behapbaar zijn. Helaas hebben in de afgelopen jaren diverse weermannen beroepsmatig vanuit AWM de overstap kunnen maken andere grote weerinstituten . Voor Alpenweerman betekende dit telkens weer een aderlating en een streep door onze doelstellingen en mn ook voor de continuïteit. We hebben ons nl ten doel gesteld om elke dag zowel een LL als Alpen weerbericht te verzorgen als ook aanvullende blogs en updates afh van de situatie (extra dan wel avond updates). Helaas dit met de huidige bezetting niet haalbaar.
Diegenen die zich dus geroepen voelen om hun steentje bij te dragen en AWM nog prominenter op de kaart te zetten maar zich ook zelf verder willen ontwikkelen binnen de meteorologie zijn van harte welkom! Gewoon even mailtje sturen of belletje plegen, kom er maar in zou ik zeggen. Keep on the good work…..
Johan trekt idd vaak aan het langste eind, zeker de lange termijn verwachting, waar vaak vele de hoop op een ander weerbeeld opgeven.
Beeld wat we gisteren in gfs zagen staat er vandaag nog wat duidelijker op: periode 4-7 januari zien we de sneeuwsignalen fors toenemen in de LL.
Op basis van de gfs 06 is dat beeld nog wat duidelijker geworden. Ook zien we in het nieuwe jaar de temperaturen nog iets verder terug gaan naar 1-3 graden overdag. Vanaf 7/8 januari zijn er enkele oplossingen die voor een echte westcirculatie gaan met bijbehorende verzachting. Dat zijn er ruim 5 waarvan o.a member 9, 21,25,29. Ongeveer 20% van de berekeningen laten temperaturen van 7-11 graden waardoor het ensemble gemiddelde wat opgekrikt wordt. Zeer ver weg en onbetrouwbaar uiteraard en persoonlijk zijn dat voor mij uitbijters.
De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat we richting 2e decade januari geen verscherping van de kou vooralsnog in het ensemble zien maar wat niet is kan uiteraard nog komen. `We hebben het immers op 384 uur ofwel 16 dagen vooruit.
op 384 uur =over 384 uur
De oper gfs 06 doet overigens niet mee met de verzachting aan het einde van de periode (richting 2e decade) maar laat het gewoon maar net boven het vriespunt uitkomen en zit in de meteofictie (onbetrouwbare periode einde run) zelfs onder het ensemble gemiddelde. En de oper runs zijn de runs met de grootste rekenkracht. Laten we voorlopig weinig waarde hechten aan de 5,6 members die voor verzachting richting 2e decade januari gaan. Grote kans dat die er de komende dagen geleidelijk uitgaan gezien 70-80 % van de members het toch wat winterse weer laat voortduren. Persoonlijk verwacht ik dat we rond Driekoningen voor het eerst een gesloten sneeuwdek gaan zien in groot deel van NL. Bij deze gezegd:-)
Nog even een blik in de bovenkamer van de atmosfeer. het GFS komt opnieuw met een major Sudden Statopsheric Warming #SSW begin januari met een oostelijk zonaal regime #reversal #easterlies . Ook EC met de krachtige opwarming en afzwakking Polar Vortex #SPV #PNJ. Zie (klik) ook de Twitterlink https://twitter.com/Alpenweerman/status/1342773227572101120