De reusachtige invloed van Hollandse "bergen" op mist!

Wakker worden in een witte wereld… Dat was het voor veel mensen in Nederland vandaag! Maar voor de sneeuwliefhebbers was dat helaas geen witte wereld van sneeuw, maar van mist. De mist veroorzaakte veel hinder voor het vliegverkeer. Het opvallende aan deze ‘mistochtend’ was dat de Veluwe mistvrij bleef. Kunnen deze kleine ‘heuvels’ al het verschil maken tussen wel en geen mist?
Problemen met vliegverkeer door mist
De mist zorgde voor veel problemen met het vliegverkeer. Op de weg waren niet extreem veel files door de kerstvakantie. Maar op Schiphol zorgde de mist ervoor dat veel vluchten vertraagd werden. Door mist kunnen niet alle landingsbanen gebruikt worden. En zolang de mist blijft ‘hangen’ blijft Schiphol gevoelig voor vertraging.
Maar ook koud… en glad!
Op de weg was het niet alleen de mist die zorgde voor gevaar. Omdat het bijna overal in Nederland vroor tot in de middag, was het ook opletten met gladheid. De combinatie van mist en gladheid zorgde her en der in het land voor gevaarlijke situaties op de weg en ongelukken. Dat gebeurde vooral op lokale wegen, omdat de snelwegen gestrooid werden en daardoor niet glad waren. Dat gold niet voor alle lokale wegen.
Stralingsmist
De mist ontstond al vroeg in de avond. Weinig wind en een heldere hemel zorgde voor goede omstandigheden voor mistvorming. Bij dergelijke omstandigheden ontstaat meestal zogenaamde stralingsmist. Deze mist ontstaat als het ’s nachts helemaal helder is. Op de grond koelt het dan snel af. De grond straalt als het ware al haar warmte uit. Als de lucht boven het oppervlak vochtig genoeg is, dan ontstaat bij voldoende afkoeling mist.
De afkoeling aan de grond stopt op dat moment, en gaat dan verder aan de bovenkant van de mistlaag. De grond koelt dan dus niet meer verder af. Als de lucht bovenop de mistlaag koud genoeg is, vormen zich ook daar kleine mistdruppeltjes. Daardoor groeit de mist aan de bovenkant verder aan.
Overdag is de zon in de winter vaak niet sterk genoeg om de mist binnen een paar uur op te lossen. De belangrijkste manier om mist dan op te lossen is mist.. Dit kan in het kort op twee manieren gebeuren. Het kan gebeuren dat de droge bovenlucht door de wind wordt gemixt met de vochtige mistlaag, en de mist daardoor oplost. De mist kan door de wind ook ‘opgetild’ worden. Dan vormt zich vaak lage bewolking, en wordt het weerbeeld grijs.
Waar Nederland groot in is
Het bijzondere aan de mist van vandaag is dat de Veluwe helemaal gespaard bleef van mist! Het leek van boven zelfs een ‘groen eiland’ tussen de bewolking in. Prachtig om te zien.
Hoog genoeg om geen mist te krijgen?
Maar wat zorgt er nu voor dat op de Veluwe geen mist is ontstaan? De reden is dat het een heuvelachtig gebied is. De gedachte dat een heuveltje van maximaal ‘maar’ 100 meter hoogte al genoeg is om ervoor te zorgen dat daar geen mist komt is misschien raar. Maar hier is dat echt het geval!
De stralingsmist zelf is waarschijnlijk maar ongeveer 50 meter dik. De mist zelf ontstaat niet boven de Veluwe omdat de dunne koude luchtlaag niet veel hoger dan de Veluwe reikt. Waar de mistlaag in het vlakke land tot 50 meter dik is, is deze op de Veluwe waarschijnlijk maar maximaal een paar meter dik. Daardoor blijft mist die boven de Veluwe vormt dun, en is dus ook zo opgelost door de zon.
Ook een deel van Flevoland geen mist – door de Veluwe!
Wat verder opvalt is dat er geen mist aanwezig was boven een smalle strook in Flevoland. En dat heeft ook weer te maken met de hoogte van de Veluwe! Er stond een zwakke wind uit het zuidoosten die de mist naar het noordwesten blies. Maar de Veluwe was te hoog voor de mist om over te steken. Daardoor bleef niet alleen de Veluwe gespaard van de mist. Ook het gebied ‘achter’ de Veluwe (vanuit de wind gezien) bleef zo schoon. Dat was het stukje Flevoland dus. Waar een klein land wel niet groot in kan zijn!
De verwachting is dat de mist vandaag in het oosten steeds meer oplost, maar in het westen kan deze de gehele dag blijven hangen. En of dat zo ook de komende dagen blijft? Lees het in het weerbericht van vanochtend!
Alpenweerman is powered by Kachelmann Wetter en Meteo-Oberwallis
Meer (Alpen)weer en updates ook via Alpenweerman Facebook of Twitter
Afgestudeerd in de opleiding Earth and Environment, met als specialisatie meteorologie. Wetenschappelijk blogger en lezinggever AWM. Researcher Stratospheric Warmings and their coupling to the troposphere